Stećci u Rastištu - najbitnije informacije

Na prostoru Balkana, u Bosni i Hercegovini, zapadnoj Srbiji, Hrvatskoj, Dalmaciji i na severu Crne Gore u poznom srednjem veku gajila se tradicija izrade nadgrobnih spomenika koji su poseban izraz sakralne umetnosti. Stećci, koji su svojevrsno umetničko delo, stvarani su sa ciljem da večno postoji spomenik preminulom. Na prostoru Bajine Bašte nalazi se najveći broj nekropola sa stećcima u Srbiji koje beleži UNESKO. Ovo specifična skupina spomenika važna je turistička komponenta ovog dela Srbije.

Istorija Stećaka u Rastištu
Stećci svojim izgledom i svrhom predstavljaju spoj jezika i pisma, običaja i vere, hronologije i istorije, kulture, umetnosti i estetike. Na prostoru Bajine Bašte nalazi se lokaliteti Mramorje koji čine potes Uroševine i potes Gajevi. Mramorje u Rastištu sadrži dve nekropole u kojima su stećci iz 14.i 15. veka. UNESKO ove nekropole zavodi kao jednu celinu, one se nalaze na međusobnoj udaljenosti od 500 metara. Republički zavod za zaštitu spomenika kulture iz Beograda preuzeo je poslove konzervacije, ali arheološka istraživanja nisu izvedena.

Na 300 metara od crkve na Sedaljci pozicionirano je srednjovekovno groblje sa 33 stećka. Nekropola na potesu Uroševine se prostire u redovima sa stećcima ujednačenim po obliku gde preovlađuje slemenjak ili sanduk na postolju. Neki od spomenika ukrašeni su motivima kruga, luka, strele i mačeva. Na 500 metara od ovog lokaliteta na potesu Gajevi nalazi se srednjovekovno groblje sa 35 stećaka. Ova nekropola takođe je poređana u 3-4 izdužena reda dok su stećci neujednačeni po dimenzijama i načinu obrade. Među njima se posebno izdvajaju 3 spomenika ukrašena reljefnom predstavom polumeseca na gornjoj površini.

Značaj Stećaka u Rastištu

Stećci u Rastištu deo su UNESKO liste zaštićene svetske kulturne baštine
Svojom specifičnom izradom i vremenom nastanka daju istorijski kontekst i dopunjuju već postojeće znanje o srednjovekovnoj istoriji, stoga je bitno nastaviti konzervatorski, arheološki i rad na turističkoj promociji

Kako doći do Stećaka u Rastištu?
Od Nacionalnog parka Tara do Rastišta najbolje je doći automobilom. Za ovu vožnju potrebno je 50 minuta i prate se državni put 403 i Put za Rastište.

Automobilom: Severno ka i kroz mesto Sekulići sve do Centra za posetioce Naconalnog parka Tara gde se uključujete na državni put 403. Na svom putu ćete proći kroz mesta Krnja Jela i Mitrovac na Tari odakle nastavljate pravo ka Kozjoj steni i vidikovcu Perućac gde kod Vile Šarac skrećete levo. Uz Drinu nastavljate putem za Rastište koji vas vodi do lokaliteta.