Bosna i Hercegovina

Kada posetiti Bosnu i Hercegovinu tokom godine?

Bosna i Hercegovina je država koja privlači turiste tokom čitave godine, ali sa različitom dinamikom.

Leto: Tokom letnje sezone cene smeštaja su razumne, ali mogu biti veće u odnosu na druge delove godine. Tokom leta turisti uglavnom uživaju u aktivnostima poput planinarenja i razgledanja okoline i obilaska turističkih atrakcija. Turistički promet tokom leta je umeren. Jul i avgust su definitivno najskuplji meseci za posetu ovoj državi, zbog mnoštva manifestacija i praznika.
Zima: Tokom zimskih meseci cene smeštaja mogu biti znatno niže i moguće je ostvariti različite vrste popusta na boravak. Turistima su najzanimljivije aktivnosti tokom zime sportsko-turističke aktivnosti na planinama u Bosni i Hercegovini.
Proleće i jesen: Ovo su verovatno najbolji periodi za posetu, jer su temperature optimalne, cene niže nego u sezoni, a gužve su manje.

Kako stići do Bosne i Hercegovine?

U Bosnu i Hercegovinu možete stići preko 48 graničnih prelaza različitim tipovima prevoza koji uključuju prevoz avionom, automobilom, autobusom ili vozom.

Avionom

Bosna i Hercegovina ima četiri aerodroma i to u gradovima Sarajevo, Tuzla, Mostar i Banja Luka.

Aerodrom Sarajevo: Aerodrom se nalazi na 12 km od Sarajeva, a u njemu se prevozi do milion putnika na godišnjem nivou. Na aerodromu postoje redovni, sezonski i charter letovi evropskih i svetskih kompanija. Na aerodromu turisti mogu organizovanim prevozom (autobusima) doći do samog centra grada.
Aerodrom Tuzla: Nalazi se na 16 km od Tuzle. Na aerodromu saobraća Wizz air kompanija koja povezuje putnike iz Bosne i Hercegovine sa 17 destinacija koje se nalaze u osam evropskih država. Pored redovnih, postoje i charter letovi za Antaliju. Karte možete kupiti svakog dana od 4 ujutru do 9 uveče. Do aerodroma možete stići gradskim prevozom, taksijem, a sama Wizz air kompanija organizuje prevoz za putnike do svih mesta u Bosni i Hercegovini.
Aerodrom Mostar: Aerodrom se nalazi na 8 km od Mostara. Na aerodrom sleće kompanija Mistral air iz Rima koja povezuje Bosnu sa Italijom. Do aerodroma u Mostaru možete stići taksijem, gradskim prevozom ili shuttle uslugom.
Aerodrom Banja Luka: Nalazi se na 23 km od samog grada u Mahovljanima. Na aerodromu se organizuju redovni, charter i sezonski letovi do Hurgade, Atine i Brisela.

Autobusom

Sarajevo je povezano sa evropskim gradovima direktnim linijama kompanija:

Centrotrans Eurolines: sa Austrijom, Belgijom, Crnom Gorom, Holandijom, Danskom, Slovenijom, Srbijom, Francuskom, Nemačkom.
Biss tours i Globtour: Autobuske kompanije takođe organizuju prevoz ka mnogim evropskim gradovima.

Glavne autobuske stanice:

Autobuska stanica Sarajevo: Stanica se nalazi u samom centru Sarajeva. Povezana je skoro sa svim delovima Bosne i Hercegovine, odnosno sa većim gradovima u njoj, ali i sa međunarodnim gradovima.
Autobuska stanica Istočno Sarajevo: Malo udaljenija stanica (na oko 8 km od centra) povezuje Sarajevo sa srpskim i crnogorskim većim gradovima, kao i sa gradovima u samoj Bosni i Hercegovini.

Vozom

Železnička stanica Sarajevo: Stanica se nalazi tik pored autobuske stanice u gradu. Do centra grada, koji je udaljen oko 5 km od stanice, turisti mogu stići tramvajskim prevozom.

Automobilom

Bosna i Hercegovina ima mrežu razvijenih auto-puteva i regionalnih puteva. Ograničenje brzine na većini puteva je uglavnom oko 50 ili 60 km/h, na otvorenim putevima 80 km/h, dok na autoputevima možete da se krećete brzinom od 120 km/h. Autoput se proteže od Butila do Bilješeva, a cena putarine iznosi oko 2,8 €.

Preporučene rute za putovanje po Bosni i Hercegovini:

Podgorica - Sarajevo: preko Nikšića, Šćepan polja, Foče i Trnova
Dubrovnik - Sarajevo: preko Trebinja, Stoca, Mostara, Jablanice i Konjica
Split - Sarajevo: preko Bijače, Čapljine, Mostara, Jablanice i Konjica
Beograd - Sarajevo: preko Rume, Šapca, Loznice, Zvornika, Vlasenice, Sokolca i Pala

Aktivnosti za turiste u Bosni i Hercegovini

Aktivnosti u kojima turisti mogu učestvovati tokom boravka u Bosni i Hercegovini su brojne:

Obilazak prirodnih atrakcija i sportske aktivnosti u prirodi

Obilazak nacionalnih parkova i parkova prirode: Bosna i Hercegovina imaju četiri nacionalna parka: Sutjeska, Kozara, Una i Drina. Pored toga postoje tri parka prirode: Hutovo blato, Bardača i Blidinje.
Planinarenje i pešačenje: Na planinama Bjelašnici, Jahorini, Prenju, Vlašiću i Treskavici turisti mogu učestovati u planinarskim turama, izletima i pešačenju po obeleženim i neobeleženim pešačkim stazama.
Kajakarenje i rafting: Ljubitelji avanturističkog turizma mogu tokom leta učestovati u ovim aktivnostima na rekama Tari, Neretvi, Uni i Vrbasu, kao i na Drini.
Skijanje i zimski sportovi: Skijanje i zimski sportovi zastupljeni su u mnogim delovima Bosne i Hercegovine, a najpopularnije destinacije su Jahorina, Bjelašnica, Kupres i Vlašić.
Paraglajding i zip-line: Kanjoni Bosne su savršeni za ove ekstremne aktivnosti, a možete ih isprobati u Mostaru ili u parku Fortica.
Biciklizam: Posebno je popularan na Via Dinarica ruti i na okolnim planinskim stazama.

Obilazak kulturnih i istorijskih znamenitosti

Stari gradovi i tvrđave: U Mostaru turisti mogu obići čuveni Stari most (popularan među skakačima), Latinsku ćupriju i Baščaršiju u Sarajevu, star gradove u Jajcu, Travniku i selu Počitelj.
Verski objekti: Bosna i Hercegovina, kao multikulturalna, multinaconalna i multikonfesionalna sredina ima mnogo džamija, crkava i sinagoga koje svedoče o raznolikosti na prostorima ove države. Ako vas put nanese u ove krajeve, obavezno posetite Gazi Husrev-begovu džamiju, Sabornu crkvu i staru sinagogu u Sarajevu.
Galerije i muzeji: Neki od značajnijih muzeja u Bosni i Hercegovini su Muzej ratnog detinjstva, Historijski muzej BiH i Zemaljski muzej u Sarajevu i Muzej savremene umetnosti u Banjoj Luci. Dok ste u Sarajevu možete posetiti Tunel spasa ili Tunel ispod aerodroma, muzej koji je posvećen tunelu koji je tokom rata devedesetih povezivao Sarajevo sa ostatkom države, gradsku biblioteku Vijećnicu, Istorijski muzej BiH i Sarajeva 1878-1918 koji je važna za razumevanje istorije grada, Umjetničku galeriju BiH i Muzej savremene umetnosti “Ars Aevi”.

Gastronomski i vinski turizam

Degustacija specijaliteta tradicionalne kuhinje: U mnogim ugostiteljskim objektima širom Bosne i Hercegovine - ćevabdžinicama, buregdžinicama, aščinicama i drugim objektima - možete isprobati autentičnu bosanskohercegovačku hranu poput: bureka, ćevapa, pita, zeljanica, sirnica, travničkog sira, čorbi, jagnjetine ispod sača, hercegovačke pršute, pastrmke, domaćeg hleba, kajmaka, japraka, sogan-dolme, tufahija, pa sve do bosanske kafe.
Vinske ture: Vinske ture sa hranom zastupljene su u hercegovačkom delu, u Čitluku, Ljubuškom i Međugorju, koji su poznati po svojim vinogradima i autohtonim sortama žilavki i blatini.

Banjski turizam

Banja Vrućica: Najveći je zdravstveno-turistički centar u državi, poznat po tretmanima za kardiovaskularne bolesti.
Termalni izvori u Ilidži: Njihova blagotvornost poznata je još iz rimskog doba.
Banja Kulaši: Ima vodu pogodnu za lečenje reumatskih i kožnih bolesti.
Banja Gata: Manja banja kod Bihaća pogodna je za lečenje reumatskih bolesti.
Laktaši: Imaju mineralnu vodu koja se koristi u lečenju i wellness tretmanima.
Slana Banja: Banja u Tuzli sa lekovitim blatom i velikim parkom.

Seoski turizam

Aktivnosti: U etno selima i seoskim domaćinstvima možete iskusiti autentično gostoprimstvo lokalnog stanovništva, isprobati domaću hranu, učestvovati u aktivnostima na otvorenom (jahanju, branju lekovitog bilja, ribolovu, radionicama, pešačenju) i opustiti se u prirodi.
Popularne destinacije: etno selo Stanišići, eko selo Zelenkovac, ruralna domaćinstva u okolini Travnika i Jajca, Rakitno, Blidinje, okolina Foče i Tjentišta, Kupres, Glamoč i područje oko Višegrada.

Verski turizam

Međugorje je poznato kao mesto hodočašća koje privlači posetioce iz celog sveta. Takođe, manastiri i crkve u istočnom delu Bosne i Hercegovine, kao što su manastir Tvrdoš, Dobrun, crkva na brdu Hum iznad Mostara značajne su tačke na putovanju ovog tipa turista.

Manifestacije

Bosna i Hercegovina domaćin je brojnih muzičkih, kulturnih, verskih i drugih tipova manifestacija, kao i brojnih sajmova i festivala. O manifestacijama i festivalima u Bosni i Hercegovini možete više pročitati nešto niže u tekstu.

Noćni život

Noćni život u Bosni i Hercegovini je bogat, a vezan je uglavnom za veće gradove, odnosno urbane sredine kao što su Sarajevo, Banja Luka, Mostar, Trebinje, ali i na Jahorini i Bjelašnici tokom zime. Više o tome pročitajte u nastavku teksta.

Šta videti u Bosni i Hercegovini?

Neke od važnijih lokacija i znamenitosti u Bosni i Hercegovini izlistane su u prethodnoj sekciji, a predlažemo vam da razmotrite i ove dok ste u poseti:

Stari most: Most je izgrađen u Sarajevu tokom 16. Veka u otomanskom stilu. Sa njega se pruža pogled na Neretvu, a popularno je mesto za skokove u vodu, koje svake godine prati veliki broj posetilaca. Jedan je od simbola Mostara i jedan od najpoznatijih spomenika u BiH, uvršten na UNESCO listu svetske baštine.
Vrelo Bosne: Vrelo Bosne u Ilidži je izvor reke Bosne, sa šetalištima, daleko poznatim fijakerima i labudovima. Kategorizovano je kao spomenik prirode u podnožju Igman planine i prostire se na površini od preko 600 hektara. Čini ga veći broj manjih ostrva koji su povezani mostovima, a stanište je mnogih biljaka, životinja, pa i endemskih biljnih i životinjskih vrsta.
Baščaršija: Staro, istorijsko jezgro Sarajeva, stara osmanska čaršija, poznata je po uskim ulicama, mnogim zanatskim radnjama, najboljim ćevapima i kafi. Istorijski je i kulturni centar Sarajeva, a izgrađena je tokom 15. veka. Smatra se glavnom turističkom atrakcijom ovog grada na koju posetioci dolaze kako bi iskusili autentičnu atmosferu i duh Sarajeva, obišli Gazi Husrev-begovu džamiju iz 16. veka, Sahat kulu, Latinsku ćupriju, Morića han, Sebilj česmu, Bezistan, Kazandžiluk i Muzej Sarajeva. Stara pravoslavna crkva i jevrejska sinagoga u okviru centra Sarajeva simbol su kulturnog i verskog suživota po čemu je Sarajevo naširoko poznato.
Vodopadi Kravice: Vodopadi se nalaze u blizini Ljubuškog, na reci Trebižat. Visoki su 28 metara i smešteni su u prirodnom, širokom amfiteatru, dok se ispod vodopada nalazi prirodni bazen pogodan za kupanje u letnjim mesecima. U okolini možete iznajmiti čamce za vožnju jezerom, isprobati lokalne specijalitete u obližnjim restoranima i isprobati turu mini vozom koja obilazi ovaj prirodni park.

Manifestacije i festivali u Bosni i Hercegovini

Manifestacije poput sajmova održavaju se širom Bosne i Hercegovine (Sarajevo, Banja Luka, Mostar, Tuzla, Bijeljina, Lukavac, Tešanj, Gradačac), a u najvećoj meri u Sarajevu u Centru Skenderija i Hotel hills. Pretežno su orijentisani na:

Turizam, ugostiteljstvo i ekologiju: Sarajevski festival turizma, Međunarodni sajam turizma Banja Luka, LIST Lukavac, Sajam turizma i ekologije).
Poljoprivredu i prehrambenu industriju: Dani šljive Gradačac, INTERAGRO, Jesenji sajam, Dani jabuke Goražde, Semberski sajam mesa, Hercegovački plodovi Mediterana.
Građevinarstvo i industriju: SFERA 2022, GRAMES & DEMI, SIF, Grapos-Expo).
Privredu i preduzetništvo: Sarajevo Business Forum, Sajam privrede Tešanj, Brčko sajam, Sajam privrede Prnjavor.
Energiju i zaštitu životne sredine: ENERGA 2022 i EKOBIS Bihać.
Kulturu i obrazovanje: Međunarodni sajam knjiga Sarajevo.
Specijalizovane manifestacije: Coffee Fest, Spirit Fest, Beautiful 2022 (kozmetika i wellness), Dječiji sajam, Otvori u građevinarstvu (SFERA - 2).

Kao značajnije muzičke manifestacije i festivali izdvajaju se:

Banja Luka fest: Održava se tokom jula na sceni na tvrđavi Kastel koja služi kao otvorena muzička dvorana. Nakon zvaničnog programa, posetioci mogu učestvovati na noćnim žurkama.
Blidinje zima fest: Muzički festival koji traje tri dana i održava se u Blidinju od 2018. Godine u periodu od 30. decembra do 1. januara. Smatra se najvećim zimskim festivalom u regionu na kojem gostuju domaće zvezde i di-džejevi.
Kaleidoskop Tuzla: Međunarodni festival koji okuplja umetnike iz raznih krajeva kako bi izlagali svoja dela u centru grada na štandovima. U to se organizuje muzički program, radionice, izložbe i drugi događaji.
Mostar summer fest: Muzički festival u Mostaru koji “pokriva” različite muzičke žanrove: od roka, hip-hopa, elektronske muzike pa nadalje.U okviru festivala održavaju se umetničke radionice i druge aktivnosti za sve zainteresovane posetioce.
OK fest: Celodnevni muzički program u Nacionalnom parku Sutejska na tri bine, uz koji posetioci mogu učestvovati u rafting turama tokom jula. Festival ugošćava izvođače sa alternativne muzičke scene.

Ostale manifestacije koje svakako vredi posetiti jesu:

Dani Ajvatovice: Kulturno-religijska manifestacija koja se održava u Donjem Vakufu tokom nekoliko dana. Obuhvata religijske, sportske i kulturne aktivnosti, a posetici pretežno dolaze kako bi učestvovalu u verskom pohodu na Ajvatovicu.
Etno fest Neum: Neum je jedini bosanskohercegovački grad koji izlazi na more i domaćin je festivala tradicionalne muzike i plesa. Tokom festivala organizuju se koncerti, predstave, plesni performansi, a posetioci takođe mogu isprobati domaće tradicionalne specijalitete.
Humski dani poezije: Pesnička manifestacija koja se od 2001. godine održava u Mostaru. Tokom godina su na manifestaciji učestvovali brojni značajni regionalni pesnici, a naknadno je osmišljen naučni skup Ikavski skup koji služi promociji ikavskog govora.
Internacionalni festival dječijeg teatra Banja Luka: Festival se održava u Banja Luci gde se okupljaju pozorišne trupe iz celog sveta kako bi izvodile predstave za decu. Glavni cilj festivala je promocija važnosti pozorišta i isticanje važnosti pozorišta u dečjem razvoju.
Internacionalni teatar festival (MESS): Održava se u Sarajevu i smatra se jednim od najstarijih pozorišnih festivala u regionu. U njemu učestvuju pozorišne trupe iz celog sveta koje izvode eksperimentalne i avangardne predstave.
Mostarski sajam: Najveći sajam u državi posvećen ekonomiji. Održava se od 1997. godine u Rodoču nedaleko od Mostara, najčešće u aprilu. Godišnje ga poseti oko 50 hiljada posetilaca.
Sarajevo film festival: Najveći i najprestižniji filmski festival u regionu koji se održava svake godine u avgustu. Okuplja filmske radnike iz regiona i sveta.

Smeštaj u Bosni i Hercegovini

Cena smeštaja u Bosni i Hercegovini najviša je tokom letnje sezone, u julu i avgustu, a nešto niža od toga u maju, junu, septembru i oktobru. Od novembra do aprila smeštaj se može iznajmiti po najpovoljnijim cenama. Tokom letnjih meseci cene mogu biti dvostruko veće.

Tipovi smeštaja koji su zastupljeni u Bosni i Hercegovini jesu:

Apartmani: Apartmani su nazastupljeniji tip privatnog smeštaja. Odgovaraju svim tipovima turista, u zavisnosti od svog kapaciteta, lokacije, strukture i opremljenosti. Pogodni su za kratkoročni i dugoročni boravak, a uglavnom su opremljeni svim potrebnim za život. Prosečna cena apartmana kreće se od 30 do 70 € u zavisnosti od grada i lokacije.
Hotelski smeštaj: Hotelski smeštaj obuhvata smeštaj koji uključuje manje pansione pa sve do luksuznih hotela sa četiri ili pet zvezdica. Hoteli su najzastupljeniji u urbanim sredinama i gradovima poput Sarajeva, Mostara i Banja Luke, ali i turističkim centrima Neum i Jahorina. Hoteli imaju različite nivoe usluga, a njihova cena varira od 40 do 120 € za noćenje.
Hosteli: Hosteli su traženi među solo putnicima, turistima sa nidžim budžetom i onima koji u Bosni i Hercegovini ostaju kratko ili im je ona usputna stanica. Mogu se naći u većim gradovima. Uglavnom imaju krevete u zajedničkim sobama, privatne sobe, kuhinji, internet i društvene prostore. Mogu se iznajmiti po ceni već od 10 do 25 €.
Kuće za izdavanje: Kuće za izdavanje su pogodan smeštaj za veće grupe i porodice koje tokom odmora žele potpunu privatnost i veći prostor, kao i apsolutnu opremljenost smeštaja za duži boravaka. Iznajmljuju se i za proslave, rođendane, praznike, a naročito su popularne kuće u ruralnim i planinskim područjima. Cena kuća se kreće od 60 do 150 € i isplativa je smeštajna opcija za veći broj gostiju.
Brvnare: Brvnare su naročito popularne u zimskim centrima Jahorina, Vlašić i Bjelašnica. Tražene su među gostima koji žele da iskuse autentičan ambijent planinske Bosne, pogotovo tokom zimskog perioda koji pruža mogućnost za mnoge zimske aktivnosti i sportove. Cena brvnara se kreće od 50 do 100 € po noćenju, a može biti viša tokom zimske sezone.

Ponudu smeštaja, najpre apartmana i kuća za izdavanje, u Bosni i Hercegovini možete pogledati na Bookaweb platformi, potom Booking i AirBnB turističkim platformama.

Hrana u Bosni i Hercegovini

Obedovanje u restoranima u Bosni i Hercegovini je relativno jeftino. Čak i turisti sa ograničenim budžetom ne moraju da budu zabrinuti, jer se hrana može naći po povoljnim cenama. Na pijacama je moguće kupiti svežu, lokalnu robu, po nižoj ceni proizvoda nego u supermarketima i većeg kvaliteta. Procenjeno je da će vam dnevno biti potrebno oko 10-15 € za ishranu u Bosni i Hercegovini.

Ukoliko želite da uštedite tokom odmora, možete se opredeliti za tradicionalnu bosansku kuhinju umesto turističkih restorana - obavezno probajte ćevape i burek. Dok ste u Bosni i Hercegovini, potrudite se da isprobate većinu regionalnih specijaliteta sa naše liste. Verujte da se nećete pokajati:

Burek: Burek je pita punjena mlevenim mesom koja se služi uz jogurt. Pravi se isključivo sa mesom, a zamerićete se lokalcima ukoliko ga budete tražili sa sirom ili povrćem - umesto toga tražite pite. 🙂
Ćevapi: Specijalitet sa roštilja, najčešće od junećeg mlevenog mesa koji se služi u lepinji sa lukom i kajmakom. Isprobajte čuvene sarajevske i banjalučke ćevape.
Pite: Od zeljanice, sirnice, krompiruše… Pite se prave od tankih domaćih kora, sa različitim punjenjem.
Travnički sir: Beli, slani sir specifičnost ukusa koji je obavezni deo doručka ili se služi kao predjelo.
Čorbe: Guste supe, kao što je begova čorba sa piletinom i bamijom, služe se na početku obroka.
Jagnjetina ispod sača: Izuzetno sočno i meko pečeno jagnjeće meso koje se sprema dugim pečenjem ispod sača. Ne izlazite iz Bosne ukoliko je ne probate.
Hercegovačka pršuta: Suvo meso dimljeno na tradicionalan način često se služi uz sir i masline.
Pastrmka: Pastrmka se uglavnom sprema na žaru i popularna je u restoranima pored reka. Možete biti sigurni da će vam biti poslužena sveža riba iz planinskih voda.
Domaći hleb i kajmak: Hleb se tradicionalno peče u peći na drva, a služi se sa svežima kajmakom ili sirom.
Japrak: Jelo slično sarmi, samo se umesto kupusa koriste listovi vinove loze koji se pune mlevenim mesom i pirinčem.
Sogan-dolma: Crni luk dinstan u sosu od paradajza, punjen mlevenim mesom i začinima.
Tufahije: Tradicionalni desert u ovoj regiji - jabuke punjene orasima i šećerom, prelivene šlagom.
Bosanska kafa: Jaka, aromatična kafa koja se kuva u džezvi. Uz nju se služe ratluk i kocka šećera.

Važni telefoni i informacije

Ukoliko boravite u Bosni i Hercegovini ili je pozivate, znajte da je pozivni broj za Bosnu i Hercegovinu +387. Ostali važni brojevi telefona koji vam mogu biti potrebni tokom boravka ovde jesu:

Informacioni centar: 121
Policija: 122
Vatrogasci: 123
Hitna pomoć: 124
Pomoć na putu i stanje na putevima: 1282
SOS telefon: 1209
Poziv u hitnim slučajevima: 112 (međunarodni broj)
Taxi: 1515
Međunarodni aerodrom Sarajevo: 033/289-100
Međunarodni aerodrom Tuzla: 035/302-400
Međunarodni aerodrom Banja Luka: 051/535-210

Najbolji gradovi za noćni život?

Noćni život odvija se najpre u većim gradovima Bosne i Hercegovine, a lokalnos stanovništvo voli da se druži i zabavlja. Velik broj ugostiteljskih objekata radi do kasno.

Sarajevo

Glavni grad Bosne i Hercegovine je verovatno i najbolje mesto za noćne izlaske. U čitavom gradu održavaju se nastupi bendova, poznatih solo izvođača, plesne večeri, pab kvizovi i druge noćne aktivnosti.
Preporučena mesta: Neka od poznatijih i hvaljenijih mesta u Sarajevu jesu: Zlatna ribica, La cava, birtija, Vedino ćoše, The brew pub, Gastro pab Vučko, Pivnica HS, Charlie Chaplin klub, Trezor, rok klub Underground, Das ist Walter klub i Cinemas klub Sloga.

Mostar

Mostar ima živu noćnu scenu sa brojnim barovima i klubovima, ali je pogodan grad i za ljubitelje žive muzike.
Preporučena mesta: Black dog pub, Shankly’s pub, Beer_ti&ja, Mostar pub crawl, Klub Time square, Caffe & night club Realist, Coco loco, Daleka obala.

Banja Luka

Banja Luka je poznata po bogatom noćnom životu, kafanama sa tradicionalnom atmosferom i živom muzikom, ali za mlađe posetioce tu je i moderniji provod u klubovima.
Preporučena mesta: Mac tire pub, striptiz klub Caribic, Klub K4, kafana Balkan, Downtown, Boom boom room, Prestige, Kabinet, noćni klub Kristal.

Tuzla

Tuzla ima opuštenu noćnu atmosferu koja je prijatna i specifična jer ima povremena dešavanja.
Preporučena mesta: Kafe bar Sloboda, klub Palma.

Zenica

U Zenici se organizuju različita noćna dešavanja kao što su di-džej nastupi i tematske večeri, kao i okupljanja bajkera.
Preporučena mesta: Bonaparte bar, Tica MC clubhouse, klub Ten, Ekor club.

Bijeljina

Posetioci mogu degustirati pića u lokalnim pivnicama, istrošiti energiju u klubovima i uživati u živoj muzici i opuštenim druženjima.
Preporučena mesta: Bunker klub, Night club Vertu, Gradska pivnica, JIL club, kafana klub Hangar, Moja kafanica.

Bihać

Ima živu noćnu scenu sa dobrom muzikom, kako u klubovima, tako i u mestima sa opuštenom kafanskom atmosferom.
Preporučena mesta: Svarog winter house club, Kod Hamule, The best, Deja vu, Night club Focus.

Prevoz i taksi u Bosni i Hercegovini

Cene prevoza u Bosni i Hercegovini su razumne i pristupačne su većini putnika. Prosečna cena prevoza tokom odmora je oko 2-3 € po osobi na dnevnom nivou.

Putovanje javnim prevozom: 0,75-1,5 €
Privatni taksi: 0,35-0,70 € po kilometru
Rent a car: 28-37 € dnevno
Punjenje rezervoara: 56-74 €

Vrste prevoza u Bosni i Hercegovini su sledeće:

Javni prevoz: Zastupljen je u većim gradovima poput Sarajeva, Banja Luke, Tuzle i Mostara. Javni prevoz je uglavnom autobuski, ali postoje i trolejbusi i tramvaji u Sarajevu. Cene karata se kreću od 0,75 do 1,5 € i mogu se kupiti kod vozača ili na kioscima.
Taksi: U urbanim sredinama je taksi prevoz dostupan svim stanovnicima i turistima. Početna cena je oko 0,35-0,70 € po kilometru. Većian gradova ima taksi udruženja, a postoje i mobilne aplikacije putem kojih se prevoz može rezervisati. Preporučujemo vam da koristite označena vozila sa taksimetrom kako biste izbegli neprijatnosti.
- Bolt: Taksi aplikacija koja je dostupna u Sarajevu i nekim većim gradovima. Cene su niže u odnosu na redovan taksi prevoz, a mogu se platiti gotovinom ili karticom. Aplikacija nudi procenu vrednosti vožnje pre rezervacije.
- Moj taxi: Aplikacije je aktivna u gradovima poput Sarajeva, Banja Luke i Tuzle i služi povezivanju korisnika sa najbližim slobodnim taksi vozilom čija ruta se može pratiti preko aplikacije.
Međugradski prevoz: Najčešći tip međugradskog prevoza je autobuski. Cene su niske (10-15 €), a red vožnje dostupan je onlajn i u lokalnim autobuskim stanicama. Vozovi su ređi i manje se koriste. Pored autobusa i vozova, moguće je rezervisati minubuseve i kombi prevoz koji je dosta fleksibilniji.

Istorija Bosne i Hercegovine

Istorija Bosne i Hercegovine bila je veoma dinamična od prvih njenih pomena pa sve do modernog doba.

Praistorija: Gravure iz praistorije pronađene su u pećini Badanj u periodu iz 12-14. Veka pre nove ere. Tokom neolita, javljaju se mediteranske i panonske kulture koje su bile nastanjene u pećinama i prostim naseljima ili u drvenim kućama, a na njih su izvršile uticaj starčevačka i jadranska kultura. Na području Bosne razvile su se autentična kakanjska i butmirska kultura.
Antika: U bronzanom dobu Bosna je bila naseljena ilirskim, a potom i keltskim plemenima u 4. veku pre nove ere. Osim toga, na području Bosne i Hercegovine živele su razne nacije, ali su dokazi o antičkom periodu na ovom području veoma oskudni. U 3. veku pre nove ere Bosna je postala deo Ilirije, da bi u 1. veku pre nove ere pala pod najezdom Rimskog carstva, kasnije postala deo Zapadnog rimskog carstva (4. vek), potom Alana i Juna, a na kraju i Vizantije (6. vek).
Srednji vek: Nakon naseljavanja Slovena na Balkan, granica prve države graničila je sa rekom Unom, a na teritoriji današnje Bosne i Hercegovine nalazili su se gradovi Međuriječje, Lesnik i Salines (Tuzla), kao i Katera i Desnik u župi Bosna. Bosna i Hercegovina poslednje su pale pod uticaj pokrštavanja (9. vek), a tek od 10. veka se Bosna pominje u kontekstu dela srpskih i hrvatskih kneževina. Početkom 12. veka ona postaje zasebna država kojom su vladali banovi, najpre Kulin ban, pod čijom vlasti je prihvaćeno katoličanstvo. Tokom 14. veka odigrani su sukobi između porodica Kotromanić i Šubić, pri čemu je pobedu izvojevala dinastija Kotromanića koja je u potonjim vremenima proširila teritoriju Bosne i Hercegovine i stekla kontrolu nad državom. U srednjem veku vladala je svest o jednakosti sa Srbima.
Period turske vlasti: Bosna i Hercegovina pala je pod tursku vlast u 16. veku, što je značajno uticalo na život na ovom području. Uništeno je kraljevstvo, plemstvo je pogubljeno, ali je očuvan bosanski identitet zadržavanjem imena države i postojeće teritorije. Novoformirani Bosanski sandžak uveo je celokupno drugačiji sistem funkcionisanja koji je održan tokom četiri veka. Deo stanovništva bio je pogođen dankom u krvi, a deo je prešao u islam pod prisilom. U ovom periodu osnovani su Mostar i Sarajevo, izgrađene su Gazi Husrev-beegova džamija, Stari most u Mostaru i most Mehmed-paše Sokolovića. Tek ustankom hrišćana krajem 19. veka Bosna i Hercegovina prešle su pod austrougarsku vlast.
Austrougarska okupacija: Ovaj period karakterišu masovno iseljavanje islamskog stanovništva i društvene i administrativne reforme sa ciljem gušenja slovenskog nacionalizma, ali bezuspešno. Dominirala je ideja o zajedničkoj državi svih Južnih Slovena, a odluka o aneksiji Bosne i Hercegovine od strane Austrougarske osujećena je atentatom na Franca Ferdinanda 1914. godine od strane pripadnika Mlade Bosne - Gavrila Principa. To je bio povod za početka Prvog svetskog rata.
Period Jugoslavije: Nakon Prvog svetskog rata Bosna i Hercegovina je ujedinjena sa Srbijom, potom stopljena u Kraljevinu Srba, Hrvata i Slovenaca. Sukobi su različito uticali na etničke grupe, geografski pejzaž je izmenjen, ali je očuvano šest entiteta Bosne i Hercegovine. Nakon sklapanja sporazuma Cvetković-Maček Hrvatska je dobila delove Bosne i Hercegovine (1939), a početkom Drugog svetskog rata celu teritoriju. U periodu rata izvršen je progon Srba, Roma i Jevreja iz Bosne.
Kao samostalna država: Tek devedesetih godina u Bosni i Hercegovini su pokrenuta pitanja njenog osamostaljenja i izlaska iz jugoslovenskog saveza, pa je 1991. godine donet Memorandum o nezavisnosti, 1992. godine Bosna i Hercegovina priznata je kao samostalna država od strane evropske zajednice. Sukobi na ovim prostorima su počeli i pre toga, a nastavili su se sve do 1994. godine kada je završen Vašingtonskim sporazumom i osnovana je Federacija Bosne i Hercegovine. U potonjoj operaciji Oluja mnogo srpskog stanovništva je proterano iz države, a nad određenim delom civila je izvršen genocid. Rat je konačno završen 1995. godine potpisivanjem Dejtonskog mirovnog sporazuma, a u potonjim godinama, pa čak i danas, po narod su ostale posledice etničkih čišćenja na ovom prostoru. Od tada je Bosna podeljana na Federaciju Bosne i Hercegovine (51% teritorije) i Republiku Srpsku (49% teritorije).

Geografija i klima Bosne i Hercegovine

Geografija

Pozicija: Bosna i Hercegovina se nalazi u jugoistočnoj Evropi, odnosno na zapadnom Balkanu
Površina: 51.209 km² (99,98% kopno, 0,02% vodene površine)
Susedne države: Hrvatska (sever, zapad i jug), Srbija (istok), Crna Gora (jugoistok)
Izlaz na more: Kod Neuma Bosna i Hercegovina izlazi na Jadransko more
Geografske celine: bosanski deo (sever, oko 82%) i hercegovački deo (jug, oko 18%)
Reljef: Pretežno planinski, sa manjim brojem nizija, predeo bogat šumama (oko 50%) i zemljištem koje se obrađuje (oko 42%)
Prirodni resursi: ugalj, gvožđe, mangan, boksit, hrom, bakar, cink, drvo, vodena masa

Klima

Veći deo države: Umereno-kontinentalna klima, sa toplim letima i hladnim zimama.
Planinski predeli: Karakterišu ih hladna leta i duge i oštre zime.
Primorje: Zastupljena je sredozemna klima, sa toplim zimama i suvim i toplim letima.
Godišnja količina padavina: 700-1.100 l/m²
Prosečna godišnja temperatura: Na nivou cele Bosne i Hercegovine iznosi oko 10-12°C. Temperatura može biti niža u planinskim područjima, a u južnijim delovima nešto više tokom letnjeg perioda.

Demografija Bosne i Hercegovine

Broj stanovnika: Prema poslednjem popisu (2022) Bosna i Hercegovina ima 3.434.000 stanovnika.
Prosečna dužina života: 78,2 godine (77,5 za žene i 73,13 za muškarce)
Jezik: Bosna i Hercegovina nemaju jedan službeni jezik. Uporedo se koriste bosanski, srpski i hrvatski jezik kao tri varijante južnoslovenskih jezika, a prva dva koriste ćirilično i latinično pismo, dok treći koristi samo latinično. Ovi jezici se koriste u administraciji, obrazovnom sistemu i u medijima u zavisnosti od entiteta, kantona i manjine. Takođe, u manjinskim grupama zastupljeni su romski, albanski, turski i hebrejski jezik.
Gustina naseljenosti: 63,14 stanovnika prema kvadratnom kilometru
Etnička struktura stanovništva: Bošnjaci (50,11%), Srbi (30,78%), Hrvati (15,43%), Ostali (3,68%)
Verska pripadnost: islamska (50,70%), pravoslavna (30,75%), katolička (15,19%), ostalo (3,37%)
Valuta: Konvertibilna marka (BAM) - oko 1,95 €

Tradicija i kultura Bosne i Hercegovine

Tradicija i kultura Bosne i Hercegovine sežu daleko u istoriju, uslovljene su suživotom različitih etničkih grupa na ovoj teritoriji i različitim verskim tradicijama. Bosna i Hercegovina spaja istočne, zapadne, slovenske i mediteranske uticaje koji su oblikovali život na ovim prostorima.

Multinacionalno i multireligijsko nasleđe: U državi su prisutni razni narodi i religije, a taj sastav preslikava se na svakodnevni život, arhitekturu, običaje, jezik i druge aspekte života koji kreiraju specifičnu kulturnu dinamiku. Nasleđe triju grupa ogledaju se kroz obilje praznika poput Bajrama, Božića i Uskrsa, od kojih su svi važni za održanje tradicije i kulturnih običaja naroda koji ovde žive.
Jezik i književnost: Bosna i Hercegovina ima tri zvanična jezika, međusobno slična, ali i različita. Književnost ovih prostora seže u daleku prošlost i obuhvata narodna predanja, potom srednjovekovnu književnost i spomenike (Povelja bana Kulina, natpisi na stećcima i epitafi), pa sve do modernih pisaca od kojih su poznatiji Ivo Andrić, jedan od najboljih srpskih pisaca i nobelovac, i Mehmed Meša Selimović koji po taletnu i nadahnuću ne zaostaje za Andrićem. Važno je pomenuti i pesnike Jovana Dučića, Skendera Kulenovića, Aleksu Šantića, pisce Branka Ćopića, Simu Milutinovića Sarajliju, Petra Kočića, Maka Dizdarevića, Miljenka Jergovića i Izeta Sarajlića.
Muzika i ples: Muzika na ovom prostoru je veoma raznolika i obuhvata različite žanrove - od tradicionalne sevdalinke, preko narodne muzike, do moderne pop i rok muzike. Deo folklornog nasleđa sadržan je u lirskim i epskim pesmama, sevdalinkama, romansama i baladama. Plesovi kao što je kolo čine važan deo bosanskohercegovačke kulturne baštine.
Arhitektura: Bosna i Hercegovina imaju bogatu arhitekturu koja se razvila pod islamskim, pravoslavnim i katoličkim uticajima. Sarajevo odlikuje otomanska i austro-ugarska arhitektura, sa džamijama, sinagogama i crkvama. Neki od značajnih arhitekturalnih spomenika ovde su Stari most u Mostaru, istorijski spomenici u Jajcu, Brčkom i Travniku.
Običaji: Običaji u Bosni i Hercegovini takođe su odraz preplitanja različitih kultura, tradicija i uticaja koji su se formirali kroz vekove. Karakteristični običaji ovog regiona obuhvataju svadbene, običaje oko Nove godine, Božića i Bajrama, slave, ali i običaje vezane za poljoprivredne radove, tradicionalnu muziku, smrt i sahranu, kao i praznike karakteristične za godišnja doba. Običaji u vezi sa gostoprimstvom su u Bosni i Hercegovini možda najvažniji običaji.
Ručni rad i zanati: Tradicija rukotvorina veoma je stara, a zanati poput tkanja, pletenja, drvodeljstva, kovanja još uvek su prisutni u mnogim delovima države. Mostar je poznat po tradiciji izrade stakla.
Filmska umetnost: Film se počeo razvijati tek nakon rata devedesetih godina, odnosno početkom 21. Veka. Kao najuspešniji sineasta izdvaja se Emir Kusturica, a važno je pomenuti i Pjera Žalicu, Srđana Vuletića, Ahmeda Imamovića, Jasmilu Žbanić i Denisa Tanovića. Najpoznatiji filmski festivala je Sarajevo film festival koji je jedan od najvećih kulturnih događaja u regionu, pa i šire.

Srbija

Hrvatska

Crna Gora

Bosna i Hercegovina

Istražite Bosna i Hercegovina