Stara skopska čaršija - Najbitnije informacije
Stara skopska čaršija je najveća čaršija na Balkanu, van Istanbula. Skopska čaršija je privredni, kulturni i istorijski deo Skoplja i jedna od najvećih atrakcija grada. Čaršijom preovladava osmanska arhitektura, iako se mogu naći i značajni ostaci vizantijske, srpske srednjovekovne, a u poslednje vreme se nalaze i primeri moderne arhitekture. Stara skopska čaršija je danas simbol Skoplja, njegove bogate i burne istorije i nezaobilazna destinacija za sve koji se nađu u Skoplju.
Istorija Stare skopske čaršije
Najstariji arheološki nalazi otkriveni na tvrđavi Kale ukazuju da je okolina bila naseljena još od 4. veka p. n. e. Sa Rimljanima je počela izgradnja hramova, javnih kupatila i pozorišta, a grad je postao važan verski i kulturni centar u Rimskom carstvu. Sa dolaskom na vlast dinastije Komnina početkom 12. veka, zabeležen je i značajan razvoj grada.
Kao najsvetliji period srpske vladavine ovim gradom smatra se vreme vladavine Stefana Dušana, koji je 1345. godine Skoplje proglasio glavnim gradom svoje zemlje, a sledeće godine u njemu je i krunisan za cara Srba i Grka, na skopskom Kaleu. Grad je bio pod srpskom vlašću sve do 1392. godine, kada ga je Vuk Branković predao Turcima.
Skopska čaršija je u svom istorijskom razvoju pretrpela značajnu štetu od velikih požara, zemljotresa i poplava, koji su ostavili duboke tragove na izgled čaršije. U drugoj polovini 19. veka čaršija je počela da se oporavlja, ali 1908. godine opet je stradala kao žrtva požara. Tokom Prvog svetskog rata prouzrokovana je šteta u čaršiji, alije par godina nakon rata zabeležen je njen razvoj. Dana 26. jula 1963. godine, snažnim zemljotresom koji je pogodio Skoplje, mnogo objekata je uništeno.
Šta obavezno videti u Staroj skopskoj čaršiji?
Stara skopska čaršija je prava istorijska riznica Balkana. Gde god da zakoračite, pred vama je neka građevina od istorijskog značaja i koju god da obiđete nećete pogrešiti. Pa ipak, kada se nađete u Staroj skopskoj čaršiji trebalo bi da posetite:
- Dušanov most - ili Kameni most je još jedan simbol Skoplja i ujedno granica do koje se prostire Stara skopska čaršija.
- Crkvu svetog Dimitrija - Pravoslavna crkva svetog Dimitrija se nalazi u neposrednoj blizini Kamenog mosta, na početku čaršije sa njegove južne strane.
- Daut pašin hamam - Danas je jedini preostali objekat bivše „islamske trojke“, koju su još činili džamija Ibni Pajko i Karavansara
- Spomenik Skenderbegu - Spomenik Skenderbergu se nalazi na ulazu u čaršiju, preko puta Daut-pašinog hamama i u neposrednoj blizini Kapan hana.
- Kapan han - Nekadašnji karavansaraj i konak Kapan han nalazi se u unutrašnjosti čaršije. Sagrađen je u drugoj polovini 15. veka,
- Čifte hamam - Bivši Čifte hamam se nalazi između Murat-pašine džamija i Suli hana. Čifte hamam je izgrađen sredinom 15. veka. Teže je oštećen u zemljotresu iz 1963. godine, ali kasnije je obnovljen i danas predstavlja umetničku galeriju.
- Suli han - se nalazi na ulazu u čaršiju kod Bit-pazara, i nekadašnji je karavansaraj. U hanu je danas smešten Muzej Stare skopske čaršije, a od 1982. godine i Likovna akademija.
- Crkva svetog spasa - Crkva svetog Spasa smeštena je na prostoru istočno od skopske tvrđave. Izgrađena je sredinom 16. veka. Godine 1824, završen je ikonostas crkve. Karakteristično za ovu crkvu je to što je prilikom izgradnje morala da bude ukopana u zemlju do pola, jer osmanske vlasti nisu dozvoljavale da crkve budu više od džamija.
Kako do Stare skopske čaršije?
Od Ploštada, odnosno Trga Makedonija do Stare skopske čaršije potrebno je svega 10 minuta hoda.
- Pešaka: Naš savet je se do ovo dela prestonice Makedonije krenete upravo pešaka, s obzirom da ćete na samom putu naići na nekoliko gradskih atrakcija. Potrebno je da se od Ploštada zaputite ka Kamenom mostu, koji prelazite. Kada pređete Kameni most, nastavljate pravo pored pored Nacionalne galerije Makedonije i stižete do Stare skopske čaršije.
- Parking: U slučaju da planirate autom da dođete do trga, najbolje je da auto parkirate u zatvorenoj garaži kod Porta Makedonija, koja se nalazi nedaleko od Ploštada. Parking se naplaćuje 30 denara za prvi sat, a svaki naredni sat je 20 denara.