Crna Gora se nalazi u jugoistočnom delu Evrope, a obuhvata nešto više od 13.800 km kvadratnih. Ova država, iako ne tako teritorijalno prostrana, među svojim granicama čuva nešto mnogo važnije - čuva duh jednog naroda. Nesalomivi, neustrašivi duh ovog podneblja od vajkada je predstavljala religija. Bilo da ste vernik ili ne, složićete se da manastiri i crkve ostavljaju neki viši, duhovni utisak na sve koji kroče u njihove tihe odaje. U nastavku teksta, za vas smo izdvojili najveća blaga hrišćanske pravoslavne crkve na teritoriji suverene države Crne Gore. Manastiri Crne Gore o kojima ćete više saznati u blogu broje i:
- Manastir Ostrog - I bi čudo
- Manastir Dajbabe - Pećina i u pećini hram
- Manastir Reževići - Duhovni poklon Nemanjića
- Manastir Piva - Braća Sokolović
Manastiri u Crnoj Gori - Šta treba da znate o manastirima Crne Gore
Crnogorski manastiri i njihove crkve spadaju u deo pravoslavne hrišćanske crkve. Njihova arhitektura, ali i spoljašnji i unutrašnji izgled, svakako se izdvajaju po lepoti i jedinstvenosti ukrasa. Drugačije su od hrišćanskih katoličkih katedrala koje pre svega imaju gotski spoljašnji stil, dok unutrašnji prostor često zauzima zvuk orgulja. Međutim, nije sve ni u toj vanvremenskoj lepoti koja prkosi vekovima i nedaćama sa kojima se susreće, već ima nečeg i u samoj tišini koja nastaje, traje i nestaje među svetim zidinama.
Crna Gora na svojoj zemlji ima oko 50 svetih hrišćanskih objekata, što manastira, što crkava i time ta mala površina zemlje dobija neko dublje značenje i važnost. Najveći broj crkava i manastira pripada srpskoj pravoslavnoj crkvi, dok jedan deo pripada i katoličkoj hrišćanskoj crkvi. Katedrale su najviše smeštene u primorskim gradovima upravo zbog istorisjkih događaja i vlasti koje su se menjale na Jadranu. Pođite putem mira i duhovnosti, bez obzira na to da li verujete ili ne. Nikada ne znate šta može da se desi. Neka vam priroda i čovek pokažu da se u harmoniji može živeti.
Manastir Ostrog - Najpoznatiji manastir Crne Gore
Manastir Ostrog nalazi se između Danilovgrada i Nikšića i predstvalja najpoznatiji manastir u Crnoj Gori. Posvećen je Svetom Vasiliju Ostroškom koji je živeo u 17. veku, a čije se mošti i danas ovde nalaze. Veruje se da je njegovo sveto telo pronađeno netaknuto, sedam godina nakon njegove smrti. Ostrog je bio važno uporište pravoslavlja još od davnina, a u njemu su se tokom svetskih ratova čuvale veoma važne relikvije. Uklesan je u strmoj steni, na neverovatnih 900 metara nadmorske visine. Manastir je poznat po čudima koje se dešavaju i dan danas, te postaje jedno od najposećenijih hodočasničkih mesta koje okuplja vernike iz celog sveta, bez obrzira na veroispovest. Moramo naglastiti da je manastir Ostrog poznat i po svojim isceliteljskim moćima i duhovnim promenama koje budi u čoveku. Posetite ovaj čudotvorni manastir, uverite se da su čuda ipak moguća i pronađite svoj mir.
Kako doći do manastira Ostrog?
Manastir Ostrog smešten je na samom kraju bjelopavlićke ravnice, na visini od 900 metara. Manastir se nalazi na oko 50 km udaljenosti od glavnog grada Crne Gore - Podgorice i do manastira se vrlo lako dolazi, zbog dobre povezanosti magistralnim putem sa ostalim većim gradovima. Ukoliko krenete automobilom iz Podgorice, za putovanje će vam biti potrebno oko 50 minuta do 1 sata. Međutim, ukoliko dolazite iz pravca Tivta, naša je preporuka da krenete preko Risna i Nikšića.
Cetinjski Manastir - Sveti čuvar relikvija
Kada se pominju manastiri Crne Gore, ne smemo zaboraviti da se osvrnemo na jedan od najposećenijih. Cetinjski manastir izgrađen je u 15. veku, u državi Zeti, na prostoru prestonice Crne Gore - Cetinja. Manastir je veoma važan, jer predstavlja epicentar kulture, pismenosti i obrazovanja u Crnoj Gori. Nekoliko puta je rušen i rekonstruisan, a njegovu lepotu nakon jednog prodora Sulejman-paše niko više nije uspeo da vrati.
Cetinjski manastir je izuzetno važan i zbog činjenice što se u njegovim skromnim odajama čuvaju hrišćanska blaga. Ne govorimo o zlatnim dukatima kakve su tražili moreplovci. Ne, ova blaga koja čuvaju manasiri u Crnoj Gori su nešto više od materijalnog. U manastiru se čuvaju segmenti Časnog krsta, ruka Jovana Krstitelja, mošti Svetog Petra Cetinjskog i tako ga čine jednim od duhovno najbogatijih čuvara hrišćanskog sveta. Sam put koji su ove relikvije imale do Cetinjskog manastira, može se okarakterisati kao neverovatan. Pravo je čudo što su u jednom komadu preživele ratove, krađe i spaljivanja. To onda samo može da znači da je bila volja Božja da one ovde nađu svoj večni dom. Reči su suvišne, zato pođite putem Cetinjskog manasitra i poklonite se najvećim hrišćanskim relikvijama.
Lokacija Cetinjskog manastira
Cetinjski manastir se nalazi u Cetinju, prestonici Crne Gore, u samom podnožju planine Orlov Krš. Cetinjski manastir je od Podgorice udaljen 38 km. Ukoliko idete iz Beograda, morate proći putem koji Podgoricu povezuje sa Cetinjem i tada prolazite pored: Donjih Kokota, Farmaca, Gornjih Kokota, Barutane, Brežine, Dobrsku Župu, Jankoviće, Uliće i Dobrsko Selo.
Manastir Morača - Gavran hrani proroka Iliju
Manastir Morača je sagrađen još 1252. godine nedaleko od Podgorice, a sagradio ga je Stefan, sin kralja Vukana, a unuk Stefana Nemanje. Manastir je poseban zbog svojih arhitektonskih rešenja koja odvajaju čuveni vizantijski stil od ostalih stilova gradnje. Manastir čine dve crkve od kojih je jedna crkva Uspenja Presvete Bogorodice, a druga, manja crkva, posvećena je Svetom Nikoli. Dobro je očuvana okolina manastira Morača, pa se posetiocima može učiniti kako su zakoračili u neki novi svet, drugačiji od ovog u kojem žive. Manastir Morača je poznat po jednoj fresci iz 13. veka pod imenom Gavran hrani proroka Iliju. Po ćemu je još ovaj manastir u Crnoj Gori poseban? U pitanju je čuveni ikonostas koji je sačinjen od poznatih ikona srednjega veka koje se i dan danas izučavaju i spominju u sferi obrazovanja i kulture. Posetite ovo čarobno mesto i zakoračite u stari 13. vek među biljke i ikone.
Kako do manastira Morača?
Manastir Morača se nalazi nedaleko od Podgorice, u opštini Kolašin, kada krenete putem ka Mojkovcu. Od glavnog grada udaljen je 47 km. Ukoliko se krećete iz pravca mora prođite pokraj Podgorice, a putem E80 nastavite kroz Mrke, Međurečje, Đurđevinu sve do manastira Morača.
Manastir Dajbabe - Pećina i u pećini hram
Manastiri u Crnoj Gori bogati su i za ovo duhovno i arhitektonsko blago. Ispod brda Dajbabe, nedaleko od glavnog grada Crne Gore - Podgorice, nalazi se manastir Dajbabe. Ovaj manastir sagrađen je 1897. godine na osnovu čudesnog viđenja koje je imao čobanin Petko, a posvećen je Uspenju Presvete Bogorodice. Ono što je fascinantno jeste činjenica da je sam manastir uklesan u steni i da se prvobitno i jedino koristio prostor u pećini. Postojala je namera da se taj prostor kasnije proširi, čime je dobijen oblik crkve. U svojoj osnovi, manastir Dajbabe ima upisanu crkvu u obliku krsta. Ulazni trem sa zvonicima je jedini deo manastira koji se nalazi izvan stene tačnije pećine. Unutar manastira, čuvaju se mošti Svetog Simeona Dajbapskog. Manastir je poseban zbog harmonije između čoveka i prirode, između onoga koga je stvorio Bog i između onoga što je stvorio Bog. Čovek je ovom prilikom shvatio poruku i nije uništio prirodu, već ju je prilagodio. Freske na zidovima su urađene na izvanredan način, a oslikavao ih je, sve do svoje smrti, osnivač i prvi nastojatelj Simeon Popović. Udahnite duh harmonije i spoznajte iskonsku religiju.
Gde se nalazi manastir Dajbabe?
Manastir Dajbabe nalazi se na 10 minuta vožnje automobilom od centra Podgorice. Ukoliko ste se odlučili da posetite ovaj manastir, a dolazite iz pravca Bara, Čanja i Sutomora, predlažemo vam da se zaputite na put E80 koji vas vodi do Podgorice. Ukoliko dolazite sa suprotne strane, iz Budve i Bečića, najbolja ruta jeste put M2.3 koji vas vodi pored Cetinja, Dobrskog Sela i Barutane do manastira. Ukoliko dolazite iz Beograda, najbolje bi bilo da krenete preko Pljevalja do Mojkovca i Biogradske gore.
Manastir Savina - Vizantijske freske kriju i manastiri u Crnoj Gori
U primorskom crnogorskom gradu Herceg Novom leži i mirno čeka vekovnu sudbu hrišćanski pravoslavni manastir Savina. Manastir Savina se sastoji od tri crkve. Dve crkve, velika i mala, posvećene su Velikoj Gospojini i čine zajednicu sa spavaonicama i trezorom, dok je najmanja crkva posvećena Svetom Savi. Posebno je poznata mala crkva koja se razlikuje zbog iznimne lepote jedinstvenih fresaka u unutrašnjih svetih zidova. One su oslikane u 15. veku, a oslikao ih je dubrovački slikar Lovre Dobričević. Na freskama su prikazani Veliki praznici i život Isusa Hrista. Veruje se da mala crkva potiče još iz 11. veka, dok je velika crkva, velelepno delo dubrovačkog baroka, osnovana u 17. veku. Manastir poseduje tri freske koje predstavljaju pravo blago, jer su klasičan primer vizantijskog ikonopisa sa gotskim izrazom. Posetite jedan od najstarijih manastira Crne Gore i uverite se sami u lepotu freskopisanja.
Kako doći do manastira Savina?
Manastir Savina nalazi se pored primorskog grada Herceg Novi, skoro na samoj obali mora. Do manastira možete doći iz više pravaca. Ukoliko ste krenuli iz pravca Podgorice, savetujemo vam da krenete do Nikšića, pa se preko Grahova spustite do Herceg Novog. Za taj put od 142 km potrebno vam je oko 2 sata i 10 minuta lagane vožnje. Ako pak dolazite iz pravca Ulcinja, najbrže je da idete Jadranskom magistralom uz samu obalu mora.
Katedrala Svetog Tripuna - Kotorski vekovi
Katedrala Svetog Tripuna nalazi se u Kotoru, crnogorskom gradu na jadranskom primorju, a izgrađena je 1166. godine na mestu gde se nalazila crkva iz 9. veka. Sveti Tripun predstavlja zaštitnika grada Kotora. Stara crkva je srušena u prodornom zemljotresu koji je pogodio Kotor, a na njenom mestu podignuta je katedrala. Katedrala Svetog Tripuna čuva mošti Svetog Tripuna koji je iz Carigrada, nakon smrti, prenesen u Kotor u izuzetnom srebrnom kovčegu. Mošti sveca se iznose samo jednom godišnje, tačnije 4. februara. Ono što je neobično jeste da se unutar katedrale nalaze tri velika oltara, dok se na samom kraju nalazi zlatna pala. Zlatna pala je delo kotorskih majstora iz 15. veka, gde je u 12 slika predstavljen život svetaca. Ispod pale se nalazi posuda roze boje nad kojom se mladenci zavetuju na večnu ljubav. U riznici su sačuvani ostaci stare crkve iz 9. veka, ali i brojne relikvije od zlata koje su napravljene na ovom prostoru. Kada budete posetili katedralu, obavezno istupite na balkon odakle se pruža veličanstven pogled na Kotor. Najlepši manastiri Crne Gore ne mogu se brojati bez ove katedrale.
Lokacija katedrale Svetog Tripuna
Katedrala Svetoog Tripuna nalazi se u primorskom gradu Kotoru, na istoimenom trgu odmah do Biskupije kotorske, Palate Drago. Najbrži put iz Beograda vodi preko Podgorice do mora. Od Podgorice do Kotora i katedrale ima 87 km. Savetujemo vam da iz Podgorice krenete ka Cetinju, zatim prema Budvi. Zatim se kratkim delom Jadranske magistrale vozite do Kotora. Ukoliko idete iz pravca Ulcinja i Bara, najbolja je Jadranska magistrala.
Manastir Reževići - Duhovni poklon Nemanjića
Manastir Reževići dobio je ovo neobično ime po plemenu iz Paštrovića. Legenda kaže da je njegova izgradnja povezana sa dinastijom Nemanjić, međutim, zapisa o njegovom nastanku nema ili pak još uvek nije otkriven. Manastir Reževići sastoji se od trezora, spavaonice i dve crkve. Jedna crkva je manja i posvećena je Uspenju Presvete Bogorodice. Ova crkva je izuzetno važna zbog neverovatnog slikarskog umeća kojim je oslikan sam ikonops. Smatra se da je poznati donor crkve, Stefan Prvovenčani, sahranjen baš na ovom mestu. Druga crkva je nešto veća i posvećena je Svetom Trojstvu. Crkva je ostavština cara Dušana. Oba hrama su sredinom 16. veka opljačkana i razorena, sve do 18. veka kada su obnovljene obe crkve i kada se osnovao manastir. Čudna sudbina je zadesila ovaj manastir. Godine 1979. pogodio ga je snažan zemljotres koji je do temelja uništio sveto mesto. Manastir je kasnije obnovljen i stavljen je po posebnu zaštitu UNESCO - a. Međutim, tu nije kraj nedaćama, jer su 2016. godine freske manastira oštećene polivanjem crvene farbe. Ukoliko su manastiri u Crnoj Gori vaša sledeća tura, preporučujemo da je započnete upravo ovim manastirom.
Manastir Reževići - mapa
Manastir Reževići se nalazi između Petrovca i Krstaca nedaleko od obale Jadranskog mora, u mestu Katun Reževići. Jadranska magistrala idealan je put ukoliko ste se zaputili iz pravca Bara i Čanja. Međutim, ukoliko dolazite sa severa, najbolje bi bilo da krenete putem E80 pokraj Skadarskog jezera koje će vam biti sa leve strane. Zatim se kod Đurmana uključite na put E65 kojim ćete doći do manastira.
Manastir Piva - Braća Sokolović i manastiri Crne Gore
Nedaleko od izvora reke Pive, smešten je istoimeni manastir Piva. Ovaj manastir je posvećen Uspenju Presvete Bogorodice. Zanimljiva je sama činjenica da je manastir bio smešten tačno na izvoru reke, ali je tokom sedamdesetih i osamdesetih godina prošlog veka pomeren. Posao je bio delikatan, jer je to značilo premeštanje osetljivih delova manastira iz srednjeg veka. Takođe, još jedna zanimljivost vezuje se za samu izgradnju manastira, jer je manastir sagrađen sa tadašnjom dozvolom Otomanskog carstva u 16. veku što je bila prava retkost. Kada govorimo o freskama koje su pretežno oslikane rukama grčkih umetnika, one su izuzetno značajne i na njima možete ugledati, pored svetaca i dva poznata istorijska lica - Savatija i Mehmeda-pašu. Možemo se složiti da je to u pravoslavnim hrišćanskim crkvama prava retkost. Zašto se oni pojavljuju na zidovima manastira? Upravo iz tog razloga što je brat Mehmeda-paše Sokolovića, Savatije Sokolović, osnovao manastir Pivu.
Kako doći do manastira Piva?
Manastir Piva se nalazi u Plužinama, u nekadašnjoj oblasti župe Piva iz srednjeg veka. Ukoliko ste krenuli sa crnogorskog primorja, postoji nekoliko puteva ili preko Herceg Novog ili preko Budve do Podgorice. Ove dve rute ulivaju se na isti put nakon Nikšića. Od Nikšića do Plužina čeka vas put od 51 km. Međutim, ukoliko dolazite sa severa, najbolje bi bilo da krenete kroz Pljevlja, Žabljak, Šavnik gde nakon Krnova skrećete desno ka Plužinama.
Manastir Gradište - Ikona Svetog Hristofora
Manastir Gradište nalazi se u selu Buljarica kod Petrovca, a predanje kaže da je podignut još 1116. godine na ostacima antičkog groblja. Po prvi put se u zvaničnim pisanim dokumentima spominje u povelji kralja Milutina početkom 14. veka. Manastir je okružen zidom i sastoji se od tri crkve i konaka na platou. Glavna crkva je posvećena Svetom Nikoli i unutar nje se nalaze motivi i likovi Svete loze Nemanjića. Druga crkva je posvećena Svetom Savi, dok je treća posvečena Uspenju Presvete Bogorodice. Manastir je pretrpeo tokom vekova mnoga rušenja, spaljivanja, ali je poput feniksa, ponovo ustajao iz pepela. Najviše je porušen tokom napada Mahmud paše i tokom Drugog svetskog rata kada su ga Italijani spalili i opljačkali. No, uprkos svemu tome, manastir je Božjom voljom opstao do danas. Unutar manastira Gradište čuva se vredan ikonostas koji je izrađen krajem 18. i početkom 19. veka. Manastir Gradište je nadaleko poznat zbog svoje retke ikone na kojoj je naslikan Sveti Hristofor sa psećo-magarećom glavom. Ovakvi prizori na freskama pravoslavnih hrišćanskih crkava nije čest slučaj. Unutar manastira napisan je i prvi srpski bukvar koji je krajem 16. veka štampan u Veneciji. Bukvar su napisali monasi Stefan od Paštrovića i Inok Sava. Ukoliko vas put nanese u ove krajeve, svratite do manastira Gradište i svojim očima pogledajte te neverovatne ikonostase i čuvenu ikonu Svetog Hristofora.
Tačna lokacija manastira Gradište
Manastir Gradište se nalazi u selu Buljarica na oko 3 km udaljenosti od Petrovca, na malom uzvišenju iznad magistrale koja vodi u Bar. Ako ste se zaputili iz Srbije, najkraći put je preko glavnog grada Crne Gore. Od Podgorice, manastir je udaljen 51 km. Najbrži put bi bio put pod imenom E80, pokraj Skadarskog jezera. Nakon prolaska kroz Gluhi Do, isključite se na put E65 ka Budvi. Odatle ulazite kroz Buljaricu i nakon svega nekoliko minuta sa vaše desne strane ćete ugledati manastir Gradište.
Manastir Beška - Ostrvo duhovnog podizanja
Na ostrvu Beška u Skadarskom jezeru, nalazi se istoimeni pravoslavni hrišćanski manastir Beška koji je sagrađen u 14. veku. Manastir se sastoji od dva hrama, od kojih je prvi hram zadužbina Đurđa II Stracimirovića Balšića i posvećen je Svetom Georgiju, dok je drugi hram zadužbina Jelene Balšić i posvećen je Blagovestima Presvete Bogorodice. Manastir Beška bio je veoma značajno uporište duhovnog života Zete, zbog velike prepisivačke delatnosti. Ovde je nastao čuveni Šestodnev starca Nikona Jerusalimca iz15. veka, ali poznatu Gorički zbornik. Veruje se da je u jednom periodu manastir bio napušten, ali se spominje u turskim popisima iz 16. veka, pa se ovo verovanje dovodi u pitanje. Hram Blagovesti Presvete Bogorodice je obnovio kralj Nikola, početkom 20. veka. Manastir Beška čuva mnoge mošti i čestice, a na ovom mestu su sahranjeni i ktitori.
Kako doći do manastira Beška?
Manastir Beška nalazi se na južnoj obali Skadarskog jezera, na istoimenom osrtvu Beška, nedaleko od sela Donji Murići. Ako ste se zaputili do manastira iz pravca Ulcinja, ili pak Herceg Novog i Budve, najbolje bi bilo da dođete do Virpazara. Nakon toga skrenite desno, uz samu obalu jezera koje će vam sada biti sa leve strane. Put P16 vodi vas do manastira. Put je sličan i ako idete sa severa iz Srbije ili Podgorice. Putem E80 dolazite do Virpazara gde se isključujete i uključujete na put P16, samo što ćete ovoga puta skrenuti levo, pa će vam Skadarsko jezero ponovo doći sa leve strane.
Pomenuti manastiri Crne Gore su samo mali deo onoga što je crnogorsko tlo iznedrilo tokom vekova. Predstavljajući mnoštvo svetinja u ovom tekstu, pokušali smo da vam prenesemo ono što smo mi osetili kada smo ih posetili ili kada smo o njima istraživali i pisali. Odmorite se i posetite neke od najvažnijih hrišćanskih hramova.
