Kuršumlija, gradić na jugu Srbije, najprepoznatljiva je po svoja dva simbola: misterioznoj Đavoljoj varoši i nadaleko čuvenim lekovitim vodima koje izviru u Prolom Banji. O istorijskom značaju ovog grada, nažalost, manje se priča, uprkos tome što je važnost ovog mesta itekako velika. Na ovim prostorima vladao je Stefan Nemanja nakon što je postao veliki župan i ovde podigao svoju prvu zadužbinu. Zbog toga se o ovom mestu može govoriti kao prvoj prestonici nemanjićke Srbije. Nastavite da čitate kako biste saznali:
- Kako do Kuršumlije
- Aktivnosti u Kuršumliji
- Šta videti u Kuršumliji?
- Šta videti u okolini Kuršumlije
- Smeštaj u Kuršumliji
O Kuršumliji
Prirodne odlike kojima je podarena, blaga klima, rudno bogatstvo i topli izvori blagotvornog dejstva, učinili su prostor današnje Kuršumlije povoljnim mestom za život još od davnina. Arheološka nalazišta svedoče da su u ovoj oblasti pre nekoliko milenijuma obitovali praistorijski ljudi, dok je mnoge kasnije, za vreme Starog Rima, ovde postojala drevna banja.
Iza Vizantijske imperije i prvih vladara dinastije Nemanjić ostaje veliki broj ruševina utvrđenja i crkava, kao i neki najlepši manastiri u Srbiji. Među njima se izdvaja veličanstveni Manastir Svetog Nikole, prva zadužbina Stefana Nemanje, koja sa visa i danas bdi nad današnjim gradom.
Kad već spominjemo savremeno doba, Kuršumlija je danas administrativni i kulturni centar istoimene opštine. Kao turistička destinacija sve se više razvija i promoviše, a najposećenija mesta koja nudi su čuvena Prolom Banja i Lukovska Banja.
Položaj Kuršumlije
Opština Kuršumlija nalazi se u središnjem delu južne Srbije, blizu administrativne linije sa pokrajinom Kosovo i Metohija. Smeštena je na obodu Kuršumlijske kotline i okružena brojnim uzvišenjima. Zahvata gornji sliv reke Toplice i njenih pritoka, Kosanice i Banjske, i prostire se na jugoistočnim padinama planine Kopaonik i severozapadnim obroncima planine Radan. Zanimljivo je da je Kuršumlija jedan od retkih gradova u Evropi koji se prostire na tri reke.
Kako do Kuršumlije
Ukoliko putujete automobilom, u Kuršumliju možete doći na nekoliko načina:
- Iz pravca Beograda i Novog Sada (prva varijanta): Autoputem E-75 putujte do Niša, a zatim magistralnim putem preko Prokuplja ka Kuršumliji. Od Beograda, Kuršumlija je udaljena 260 kilometara, a od Novog Sada 359 kilometara.
- Iz pravca Beograda i Novog Sada (druga varijanta): Autoputem E-75 idite do izlaza Pojate, preko Ćićevca, Kruševca, Blaca do ulaza u Kuršumliju.
- Iz pravca Niša: Možete do grada doći magistralnim putem preko Prokuplja ka Kuršumliji. Razdaljina između Kuršumlije i Niša je 62 kilometra.
- Iz pravca Kruševca: U grad možete doći preko Blaca do ulaza u Kuršumliju. Od Kruševca Kuršumlija je udaljena 67 kilometara.
Šta raditi u Kuršumliji
Grad Kuršumlija u znaku je Đavolje varoši, vrednih istorijskih lokaliteta i lekovitih toplih izvora. Ne propustite priliku da ih obiđete i otkrijte šta sve nude svojim posetiocima. Provedite aktivan odmor u prirodi Radana ili se opustite na bazenima jedne od banja: izbor je na vama.
Aktivnosti u Kuršumliji
Najpoznatije aktivnosti Kuršumlije su lečenje i uživanje u termalnim izvorima kojima je neizrecivo bogata i upoznavanje kulturne baštine ovog kraja.
Banjski turizam
Možda se može i reći da se na teritoriji današnje Kuršumlije nalazi jedna od najstarijih banja u Srbiji. Još su stari Rimljani uživali u blagodetima njenih toplih izvora. Tradicija je danas potporena najmodernijim metodama, koje pomažu prilikom lečenja različitih oboljenja. Na teritoriji Kuršumlije danas operišu:
- Prolom Banja: Nadaleko poznata po čuvenoj Prolom vodi, ova banja uspešna je u lečenju bolesti bubrega i mokraćnih puteva, organa za varenje, kože i reumatizma.
- Lukovska Banja: Sem lekovitih termomineralnih voda, ovo lečilište takođe pruža sjajne uslove za rekreaciju i odmor u prirodi. Okružena je sa nekoliko interesantnih lokaliteta, do kojih se može doći stazama zdravlja, predivnom šetnjom kroz šumu.
Ove banje nisu namenjene jedino osobama koje u njih dolazi iz zdravstvenih razloga. Opremljene modernim spa centrima i bazenima, one danas pretenduju da postanu odlična letnja destinacija u Srbiji. Lepota prirode, blizina prirodnih spomenika i drevnih tvorevina nastalih ljudskom rukom učinil su da obe spadaju u najbolje banje u Srbiji.
Obilazak znamenitosti Kuršumlije
Brojni kameni ostaci drevnih manastira, crkvišta i utvrđenja i danas se nemo uzdižu u gustim šumama Kuršumlije. Opirući se zubu vremena i turbulentnoj naravi ovog kraja Srbije, ona i dan danas stoje kao svedoci nekada moćnog Vizantijskog carstva i rođenja srednjovekovne države Nemanjića.
Ukoliko se zataknete na ovim prostorima, možete obići neko od sledećih zdanja ili lokaliteta:
- Manastir Svetog Nikole
- Manastir Svete Bogorodice
- Brankova kula
- Ivan kula
- Marina kula
- Ruševine vizantijske bazilike
Izleti
Sem posete i predaha u nekoj od banja, ne propustite da otkrijete najpoznatiji simbol Kuršumlije, neobično mesto koje krasi grb grada.
- Đavolja varoš: Enigmatične zemljane figure, legende o đavolima, izvori crvene vode i stari saski rudnici deo su prizora koji će vas zateći ako se uputite ka ovoj destinaciji. Otkrijte zašto je Đavolja varoš s razlogom bila nominovana za jedno od novih sedam svetskih čuda prirode.
Manifestacije
Kuršumlija je takođe dom nekoliko manifestacija, koje pokušavaju da sačuvaju običaje i elemente odvajkada upletene u život grada i okoline. Istražite hranu, kulturu i tradiciju juga Srbije uz pomoć sledećih manidestacija.
Malinijada
Ova privredno-turistička manifestacija održava se svake godine u junu na platou u samom centru grada. Festival je edukativnog, takmičarskog, ali i zabavnog karaktera, jer je tradicionalno propraćen muzičkim i mnogim drugim sadržajima. Cilj događaja je promocija kraljice voća, maline, i svih ukusnih proizvoda koji od nje nastaju.
Nemanjini dani
U slavno doba Stefana Nemanje vraća nas manifestacija Nemanjini dani. Odvija se svakog septembra na platou ispred Manastira Svetog Nikole, njegove najstarije zadužbine. Manifestacija je srednjovekovnog karaktera, a gradom tokom nje prolaze srednjovekovni vitezovi i izvođači muzike inspirisane tom epohom.
Pred posetioce iznosi se Nemanjina trpeza, a najmlađima su namenjene specijalne radionice, koje su tu da približe znanja o starim vremenima.
Koncerti
Muziku i život na prostor Kuršumlije unosi nekoliko tradicionalnih godišnjih koncerta. Najpoznatiji su sledeći muzički događaji:
- Kulturno leto
- Kuršumlijska Gitarijada
Sadržaj za decu u Kuršumliji
Kuršumlija, makar za sada, verovatno i nije jedna od preporučljivijih destinacija za porodični odmor. Razlog za to je velika udaljenost od većine gradskih centara, ali i nedostatak specifičnih atrakcija koje su namenjene striktno najmlađima.
Uprkos tome, izdvajamo nekoliko aktivnosti koje će ponuditi prijatno iskustvo posetiocima svih uzrasta:
- Izlet u Đavolju varoš
- Bazeni u Prolom ili Lukovskoj Banji
- Sportski tereni u Lukovskoj Banji
Šta videti u Kuršumliji?
Veliki broj vrednih istorijskih blaga Kuršumlije, nažalost, još uvek nije dovoljno dobro turistički organizovan, niti pristupačan posetiocima. Relativno se lako dolazi do dva simbola ovog grada, dve zadužbine velikog župana Stefana Nemanje koje se nalaze u samoj Kuršumliji. Oba su duhovne zvezde vodilje grada više od osam vekova, pa toplo preporučujemo da obiđete kolevku srpske države i sami otkrijete šta ih čini poesbnim.
Manastir Svetog Nikole
Ovo zdanje važi za jedan od najvrednijih srpskih srednjovekovnih manastira. Njegova izgradnja počela je još davne 1159. godine, a tokom burnih vekova bio je i ostao duhovni centar Kuršumlije i njene okoline.
Gde priča o Nemanjićima počinje
Rodonačelnik vladarske dinastije Nemanjića i tvorac organizovane srpske države u srednjem veku, Stefan Nemanja, svoju državničku, vojničku i graditeljsku misao počeo je u današnjoj Kuršumliji. Tada je ova naseobina, doduše, jioš uvek bila poznata pod nazivom Bele Crkve, imenom koje je dobila zbog odsjaja Sunca na olovnim krovovima njena dva najpoznatija zdanja, darova koje je Nemanja namenio svojoj prvoj prestonici.
Obe vredne građevine i dalje su tu, u više ili manje očuvanom obliku. Starija i bolje sačuvana od njih je Manastir Svetog Nikole, čije su dve kule prepoznatljivi simbol grada.
Manastir je dugo odolevao najezdi turske vojske i, uprkos svim teškoćama, ponosno stajao sve do sredine XIX veka, kada je oštećen prilikom neuspešnog traganja lopova za skrivenim blagom. Od njegovih nekada živopisnih fresaka danas su, na nesreću, ostali samo fragmenti, na osnovu kojih se može samo naslutiti kako je crkva izgledala u svom punom sjaju. To, ipak, ne umanjuje vrednost ove stare građevine, koja važi za jednu od najznačajnijih crkava srpske srednjovekovne istorije.
Lokacija Manastira Svetog Nikole
Manastir Presvete Bogorodice
Obavezno moramo spomenuti i drugu Nemanjinu zadužbinu, Manastir Presvete Bogorodice. Pretpostavlja se da je ovaj manastir veliki župan izgradio za svoju ženu Anu, koja se u njemu kasnije i zamonašila. Manastir je nastao polovinom XII veka na temeljima još starije ranovizantijske crkve iz XVI veka.
Za razliku od Manastira Svetog Nikole, ovo zdanje je imalo mnogo tužniju sudbinu. Od njega su danas preostale samo ruševine. Arheološka područja na području oko samog manastira potvrdila su postojanje antičke i srednjovekovne nekropole. Uprkos svom stanju, ovo zdanje je vredan spomenik kulture, jer u arhitektonskom smislu predstavlja unikatan primer srpskih srdnjovekovnih zadužbina. Prava je šteta što nije sačuvan njegov originalan oblik, jer je, prema mišljenju arheologa, bio jedinstven.
Lokacija Manastira Presvete Bogorodice
Šta videti u okolini Kuršumlije
Poseta Kuršumliji nije potpuna bez obilaska okolnih destinacija, pre svega njenog zaštitnog znaka, retkog fenomena prirode Đavolje varoši. Tu su, naravno, i dve odlične banje koje nude ne samo rehabilitaciju, već i opuštajući odmor za sve turiste koje se ka njima upute: Prolom Banja i Lukovska Banja.
Đavolja varoš
Jezivi fijuk vetra koji se noću provlači među neobičnim 10 metara visokim kamenim ,,tornjevima” naveo je svedoke ovog neobičnog mesta da poveruju da su za njegovu jedinstvenu atmosferu zaslužni niko drugi nego đavoli. Zeško ij je kriviti: i dan danas ima nečega specijalnog, ali i pomalo jezivog u čitavom ambijentu parka prirode Đavolja varoš. Ogromne kamene figure mističnog porekla, izvori sumporne vode jarke boje i još uvek tajanstveni drevni rudnici: to je samo delić čudnoga pejzaža koji će vas dočekati ako se uputite k ovom čudesnom mestu.
Već stotinama godina neobične figure od kamena fascinirale su putnike namernike koji bi se kraj njih zatekli. Njena specifičnost učinila je Đavolju varoš jedinim predstavnikom Srbije u izboru za sedam svetskih čuda prirode.
Kameni džinovi
Mnoge su legende rođene na ovom mestu. Prema jednoj od njih, figure predstavljaju okamenjene svatove koje su po nagovoru đavola hteli da venčaju brata i sestru. Želevši da spreči ovaj užasni događaj, Bog je pretvorio povorku svatova u kamen. Postoji i priča da su one u stvari okamenjeni đavoli koje su nadmudrili đaci u opkladi ili kojih su se, pak, ljudi oslobađali tako što bi prenoćili jednu noć pored i danas prisutnog obližnjeg crkvišta Sv. Petke.
Stvarnost je, naravno, drugačija, tvrdi nauka. Reč je zapravo o retkom fenomenu prirode. Kameni ,,tornjevi" rezultat su specifičnog erozivnog procesa koji traje vekovima: obrazuju se, rastu, menjaju, skraćuju, nestaju i ponovo stvaraju. Uprkos svim tim promenama, zanimljivo je da ih uvek ima tačno 202.
Tajanstveni izvori i drevni rudnici
Sem impozantnih kamenih figura, u najneobičnijoj ,,varoši” u Srbiji možete videti još mnogo šta. Čitav kraj poseduje ambijent koji se čini kao da ne pripada ovom svetu i krije mnoge druge tajne, poput neobičnih izvora crvene vode, još uvek misterioznih saskih rudnika iz XIII veka i crkvice posvećene Svetoj Petki za koju se veruje da ima isceliteljsku moć. Mnogi turisti i dan danas vole da svrate u ovu skromnu, ali veoma ljupku crkvicu od drveta i vežu maramu na granu obližnjeg drveta. Legenda kaže da će im nakon toga Sveta Petka pomoći prilikom isceljenja bolesti.
Kako doći u Đavolju varoš?
Spomenik prirode Đavolja Varoš smešten je u ataru sela Đake, 30 kilometara jugoistočno od Kuršumlije. Do njega se dolazi skretanjem sa puta Niš-Kuršumlija-Priština kod Sastavaka, zatim uzanim asfaltnim putem do sela Zebice, pa dobrim asfaltnim putem do ulaska u zaštićeno područje i pešice preko 900 metara duge staze do vidikovca.
Do Đavolje Varoši se može doći i pešice iz Prolom Banje takozvanom stazom zdravlja, preko Prolomske planine. Treba, mešutim, napomenuti da je taj put dugačak 11 kilometra i da zahteva dva i po sata veoma napornog hoda.
Prolom Banja
Malo ko u Srbiji nije čuo za poznatu Prolom vodu, koja izvire i toči se baš na ovoj lokaciji. Prolom Banja je danas jedna od najpoznatijih destinacija ovog tipa u Srbiji. Okružena je predivnom prirodom, kroz koju se proteže nekoliko takozvanih staza zdravlja. Zbog njih, sem lečenja i kupanja na njenim bazenima, možete uživati u šetnji kroz šumu u istraživanju znamenitosti koje se kriju u njenoj okolini. Tu su i vredni spomenici kulture, Crkva Lazarica, za koju se vezuju neobične legende, i Crkva Preobraženja Gospodnjeg, simbol Prolom Banje.
Lečenje u Prolom Banji
Prolom Banja najpoznatija je po istoimenom brendu vode koji se u njoj puni. Dokazano je da je ova blagodetna termalna voda odlična pomoć prilikom lečenja mnogih bolesti. To su:
- Bolesti bubrega i mokraćnih puteva
- Bolesti organa za varenje
- Bolesti kože
- Vanzglobni reumatizam
Osim njih, u Prolom Banji se koristi i lekovito blato,koje pomaže pri tretiranju kožnih bolesti, bolesti perifernih krvnih sudova i reumatskih oboljenja. Lekovito blato se dobija mešanjem termalne vode i zemlje iz okoline izvora Pupavci.
Kako doći do Prolom Banje
Prolom Banja se nalazi na krajnjem jugoistoku opštine Kuršumlija. Od opštine Kuršumlija udaljena je 23 kilometara. Prolom Banja je asfaltnim putem do Rudara, u dužini od 11 km povezana sa magistralnim putem Niš – Priština i železničkom prugom Niš – Kuršumlija – Kosovo Polje – Peć.
Do banje se može doći i direktnim autobuskim linijama iz Kuršumlije, Prokuplja (59 km), Niša (90 km), Kruševca (98 km), Aleksinca (121 km), Beograda (290 km preko Kruševca, 322 km preko Niša) i Novog Sada (368 km).
Lukovska Banja
Prolom Banja nije jedini vredan kompleks oog tipa u kuršumlijskom kraju. Tu je i Lukovska Banja, mesto koje nosi titulu banje u Srbiji na najvišoj nadmorskoj visini. To je čini i odličnom vazdušnom banjom. Relativno je mlada turistička destinacija, ali nudi veliki broj izvora, čak 37.
Lečenje u Lukovskoj Banji
Kombinacija lekovitih voda i blata pomaže prilikom tretmana sledećih povreda i oboljenja:
- Zapaljenski reumatizam
- Degenerativni reumatizam
- Ekstraartikularni reumatizam
- Osteoporoza i osteopenija
- Sve vrste sportskih povreda
- Stanja nakon preloma kostiju i hirurških intervencija na koštano-zglobnom sistemu
Kako doći u Lukovsku Banju
Od Kuršumlije banja je udaljena 36 kilometara. Do nje možete doći putem Kruševac - Blace - Kuršumlija ili magistralnim putem Niš - Prokuplje - Kuršumlija. Iz Kuršumlije se u banju stiže za nekih pedestak minuta automobilom.
Smeštaj u Kuršumliji
Čitava Kuršumlija tek relativno skoro počela je da bude više promovisana kao potencijalna turistička destinacija. Zato, prirodno, izbor smeštaja nije toliko bogat kao u poznatijim destinacijama Srbije. Ukoliko se opredite za odmor u Kuršumliji, najbolje rešenje su hoteli smešteni u okviru obližnjih banja ili privatni smeštaj koji možete naći i u samom gradu.
Privatni smeštaj u Kuršumliji
Smeštaj u Kuršumliji dosta je teško naći, jer se za ovaj gradić teško može reći da je razvijen turistički centar. Mnogo komforniji odmor imaćete ako odaberete neki od apartmana u obližnjoj Prolom Banji. Banja se nalazi veoma blizu grada i iz nje ćete lako moći da obiđete sve najvažnije znamenitosti i atrakcije ovog kraja. Prolom Banja smeštaj posebno je aktuelan tokom letnjih meseci, kada je za noćenje potrebno izdvojiti minimum 25 evra. Ukoliko ste u potrazi za jeftinim opcijama predlažemo da pogledate ponudu okolnih varošica i sela, u kojima možete pronaći i autentičan etno smeštaj po povoljnim cenama.
Hotelski smeštaj u Kuršumliji
- Hotel Radan u Prolom Banji: Hotel raspolaže sa 212 soba u 3 objekta, od kojih su dva vezana toplom vezom sa medicinskim i velnes centrom. Cena se kreće od 6500 soba za noćenje.
- Hotel Kopaonik u Lukovskoj Banji: Hotel Kopaonik raspolaže sa 63 sobe i 4 apartmana. U sklopu hotela se nalazi i medicinski centar u kome se svakodnevno obavljaju pregledi i terapije, wellness centar, zatvoreni i otvoreni bazen sa termalnom vodom, pansionski restoran i kafe barovi kod bazena.
- Hotel Jelak u Lukovskoj Banji: Hotel Jelak raspolaže sa 84 sobe. Gostima su na raspolaganju medicinski centar, zatvoreni i otvoreni bazen sa termalnom vodom, sala za zabavu sa bilijarom, stonim tenisom i pikadom, sauna i slana soba.
- Hotel Garetov konak u Prolom Banji: Garetov Konak je porodični objekat ušuškan u bukovoj šumi na obroncima Radan planine. U svom sastavu ima 34 sobe i tri apartmana, spa i velnes, restoran domaće kuhinje, kao i terasu sa prelepim pogledom na netaknutu prirodu. Nalazi u centru Prolom Banje.
Želite da otkrijete jednu potpuno novu i neobičajenu destinaciju, još uvek neiskvarenu navalom masovnog turizma? Onda Kuršumlija i njena okolina mogu biti sjajno mesto za vaš naredni odmor. Otkrijte kraj u kome se kovala istorija i u kojem još uvek lutaju sećanja na drevne legende o kraljevima i natprirodnim bićima.
