Sveta mesta stara hiljadama godina predstavljaju najvažnije simbole srpske nacionalnosti, istorije, tradicije i vere. To su građevine koje su tokom vekova bile najvažniji stubovi očuvanja i odbrane, okupljanja i održavanja onoga što je osobeno za Srbiju i njen narod. Osim njihove velelepnosti, zadivljujuće arhitekture, ikona, manastiri su značajni i jer u njima leže mošti najvažnijih ličnosti srpske istorije, svetaca, vladara i stvaralaca. Oni su do današnjeg dana očuvali svoje redove, koji su živote posvetili Bogu i koji su tu da vernicima pruže utehu i snagu za životne borbe. Njihov značaj, veličina i istorija zadivljuju čak i one koji nisu posvećeni veri.
Naš tekst je posvećen najstarijim i najznačajnijim manastirima širom Srbije. Sa nama ćete upoznati:
- Najlepše manastire Raške oblasti
- Najlepše srpske manastire na Kosovu
- Najlepše manastire u Vojvodini
- Najpoznatije manastire Podrinja
- Najlepše manastire Zapadne Srbije
- Najpoznatije manastire Istočne Srbije
Najlepši manastiri Raške oblasti
Kako je rekao Nikola Pašić: Raška predstavlja mesto gde smo rođeni. To je prostor koji se može označiti istorijskim srcem Srbije, mestom na kom su svoje početke doživeli srpska država, civilizacija i crkva. Ona danas zahvata jugozapadne deo Srbije, između srednjeg Ibra i levih pritoka Raške i Studenice. Danas se ova istorijska oblast poklapa sa Raškim upravnim okrugom. Značaj Raške oblasti danas se može protumačiti na osnovu brojnih istorijskih spomenika koji potiču iz perioda srednjeg veka, a među njima su najistaknutiji srpskih, pravoslavni manastiri. Naredni redovi opisuju najpoznatije manastire ove oblasti i dele ih prema blizini najvažnijim gradskim centarima u ovom delu Srbije.
Manastiri u okolini Raške
Raška predstavlja malo gradsko naselje u Raškom upravnom okrugu, koje se nalazi nadomak Kopaonika, a naslanja na Goliju. To je gradić koji na najbolji način spaja novo i staro, a brižljivo čuva i održava tradiciju stare Srbije. Najbolji pokazatelj toga jesu očuvani srednjovekovni manastiri u blizini Raške.
Manastir Gradac
Sveto mesto koje se nalazi na obroncima planine Golije, na 22 kilometara od Raške. Zadužbina je Jelene Anžujske, žene kralja Uroša I, a veruje se da je završen 1276. godine. Sastojao se od velike Bogorodičine crkve i Hrama Svetog Nikole Čudotvorca, koji se nalazio iznad ulaza u manastir. U Bogorodičninoj crkvi je položeno telo kraljice Jelene 1314. godine, a za vreme austrijsko-turskog rata u 17. veku, monasi su sakrili mošti na mesto koje do danas nije poznato. Manastir je tada opusteo, a obnovljen je tek sredinom 20. veka. Danas je ovaj verski objekat čuven po lepoti arhitekture u okviru Bogorodičine crkve, koja privlači veliki broj posetilaca. Manastir Gradac je danas mesto u kome žive isključivo monahinje.
Manastir Končul
Ovaj verski objekt se nalazi na levoj obali Ibra, na svega 3 kilometra od grada Raška. Manastir Končul je po mnogo čemu jedan od najznačajnijih manastira u Srbiji: u njemu je Sveti Sava proveo prvu noć bega u manastir Hilandar, ovde je zamonašen arhieopiskop Danilo II, a za vreme kralja Milutina Nemanjića Končul je bio sedište Ibarske episkopije. Veruje se da je osnovan od strane Stefana Nemanje 1175. godine, a svoj najveći uspon je doživeo u 14. veku. Po dolasku Turaka na Balkan i za vreme ratova, u potpunosti je opusteo, a u 17. veku biva pretvoren u ruševine. Nakon rušenja i razaranja manastira Svete Trojice na Kosovu, njegovo sestrinstvo prelazi u Končul i obnavlja ga materijalno i duhovno. U njemu se danas izrađuju zadivljujuće minijature na pergamentu.
Manastiri Nova i Stara Pavlica
Manastiri koji se nalaze jedan pored drugog, u selu Pavlica, na 8 kilometara severno od Raške. Iako su smešteni u neposrednoj blizini, manastiri ne dele istu sudbini, niti potiču iz istog perioda. Za Staru Pavlicu se ne zna ni kada je tačno izgrađena, niti ko je bio njen ktitor. Na osnovu toga što je posvećen Svetom apostolu Pavlu, veruje se da potiče sa kraja IX veka, a prvi pisani izvori o njemu potiču iz povelje Stefana Prvovenačnog u 12. veku. Osim nepoznatog porekla, ovaj manastir je interesantan i na osnovu svoje izgradnje i koncepta, kao i činjenice da nema nijednog manastira koji je nalik na njega. Danas je očuvan samo u fragmentima, a vidljivi su delovi jevanđelista i ostaci Raspeća na severnom zidu. Mlađe i jasnije očuvane freske na plavoj pozadini potiču iz sredine XIII veka.
Nova Pavlica je nešto mlađi verski objekat, o kojem postoji znanto više podataka. Manastir je zadužbina braće Musić, čija je majka sestra kneza Lazara Hrebeljanovića. Vreme iz koga potiče jeste kraj 14. veka, te je jedan od najboljih predstavnika moravske škole, sa vidljivim uticajem raškog stila. Najvažnija obeležja Nove Pavlice su mermer kojim su uokvireni prozori i vrata crkve, kao i masivni zvonik koji je dorađen krajem 19. veka. Danas je ovo ženski manastir, u kome su sahranjeni Stefan i Lazar Musić, zajedno sa majkom Draganom, koja je u času smrti bila zamonašena kao Teodosija. Sve detaljne informacije o ovim srednjovekovnim manastirama pronađite na linku: Stara i Nova Pavlica.
Manastiri u Novom Pazaru
Novi Pazar je jedan od najznačajnijih prostora Raške oblasti, kako na osnovu istorijske slike, tako i na osnovu sadašnjih važnih obeležja. Grad predstavlja nekadašnju prestonicu nemanjićke Raške, a zatim i sedište otomanskog Sandžaka. Ovaj opis savršeno odgovara osobinama grada, koje se najbolje definišu kao suživot pravoslavnog i muslimanskog sveta. Istorijski značaj južnog dela Raške može se videti na osnovu pravoslavnih manastira izuzetne lepote. Izdvajamo sledeće.
Manastir Sopoćani
Jedan od najlepših i najznačajnijih pravoslavnih manastira u našoj zemlji zadužbina je Uroša Nemanjića I, koji je vladao sredinom XIII veka. Njegovo ime potiče od slovenske reči sopot - izvor, prema izvoru reke Raške, koji se nalazi nedaleko od manastira. Manastir je poznat po izvanrednim freskama i tome što se mošti kralja Uroša i svetih lekara Kozme i Damjana čuvaju u njemu. Ne zna se mnogo o tome kako je tekao život manastira za vreme turske vladavine, ali se zna da je manastir i tada održavao monaški život. Sopoćani se nalaze na 17 kilometara zapadno od Novog Pazara. Godine 1979. ova svetinja je uvršena na UNESKO listu svetske kulturne baštine. Danas je to opštežiteljni manastir, koji broji 30 monaha i iskušenika. Dodatne informacije o manastiru čekaju vas na stranici - Manastir Sopoćani.
Manastir Đurđevi stupovi
Jedan od najstarijih srpskih manastira podignut je od strane osnivača dinastije Nemanjića 1171. godine, dok je oslikavanje završeno 1175. godine. Razlog podizanja manastira je zahvalnost Stefana Nemanje Svetom Đorđu, koji ga je izbavio iz tamnice, u koju su ga zatvorila braća Tihomir, Stracimir i Miroslav. U njemu je sahranjen srpski kralj Dragutin, koji je označen kao drugi ktitor manastira. On je sagradio odbrambenu kulu pored crkve, koju je pretvorio u mali hram i ukrasio je freskama 1282. godine. Krajem 17. veka manastir je stradao od strane Turaka, a zatim i za vreme Prvog i Drugog svetskog rata. Njegova rekonstrukcija traje već 40 godina, uz ozbiljan trud da se sačuva njegov autentičan, raški stil. Posetite stranicu Đurđevi Stupovi da saznate više o manastiru.
Manastiri kod Vrnjačke Banje i Kraljeva
Severni deo Raškog okruga poseduje divne i vrlo posećene gradove, od kojih je Kraljevo i najveći i najznačajniji. Ovaj prostor zajedno sa prostorom Vrnjačke Banje predstavlja izuzetno istorijski, geografski i turistički bogat deo Srbije. Njegov istorijski i verski značaj najbolje predstavljaju manastiri koji se nalaze na površinama ova dva grada, a koji spadaju u red najznačajnijih verskih objekata u čitavoj Srbiji. Među njima su sledeći.
Manastir Studenica
Verski objekat izuzetne lepote i važnosti za čitav srpski pravoslavni svet nalazi se na 60 kilometara od Kraljeva. Predstavlja zadužbinu Stefana Nemanje, koji ju je stvorio 1190. godine. Studenica je posvećena Uspenju presvete Bogorodice, a značajan je iz više razloga. Nakon mirenja zavađenje braće, Sava Nemanjić je mošti svog oca preneo u Studenicu 1199. godine, gde i danas počivaju. Osim njih, u Studenici se čuvaju u mošti Nemanjinih sinova: Vukana i Stefana Prvovenčanog. Sava je od ovog manastira napravio svetovni i kulturni centar srednjovekovne Srbije, u njemu je napisao Studenički tipik i uredio pravila monaškog života u Srbiji. Studenica je poznata i po tome što zidovi manastira okružuju 4 crkve: Bogorodičinu, Kraljevu, crkvu Nikoljaču i još jednu koja je očuvana samo u temeljima. Najlepše u Studenici jesu freske iz 13. i 14. veka, kao i način gradnje, koji se može opisati kao mešoviti romantičko-vizantijski. Studenica je od 1986. godine pod zaštitom UNESKO-a.
Manastir Žiča
Sedmovrata, čarobna verska građevina, u kome je krunisano 7 srpskih kraljeva zauzima visoku poziciju kada je reč o najlepšim i najznačajnijim srpskim manastirima. Zadužbina je Stefana Prvovenčanog, koji je u njoj kunisan 1217. godine. Žiča je smeštena na svega 6 kilometara od grada Kraljevo, u jednoj od najlepših, plodonosnih ravnica, što dodatno utiče na lepotu manastira. Ipak, ovakav položaj je negativno uticao na očuvanje crkve, te je ona više puta rušena, i to od strane: Tatara, Turaka, Nemaca. Konačnu obnovu je doživela 1987. godine, kada je vraćen njen prvobitni, srednjovekovni izgled. Kako kaže predanje, naziv sedmovrata Žiča je zaslužila prema tome što su nakon svakog krunisanja na njoj otvarana po jedna vrata, kroz koja je prolazio vladar. Nakon toga su vrata zazidana. Osim krunisanja vladara, manastir Žiča je značajna i po tome što su u njoj stolovali srpski patrijarsi. Njena velelepnost i značaj spontano se osećaju pri samom ulasku u ovo sveto mesto, koje nesumnjivo zaslužuje da bude deo svake ture kroz ovaj deo Srbije.
Manastir Ljubostinja
Na 9 kilometara udaljenosti od Vrnjačke Banje se nalazi jedan od manastira koji zadivljuje ne samo svojom arhitekturom, već i mirom koji vlada u njegovoj porti i prelepom prirodom koja ga orkužuje. Manastir je zadužbina kneginje Milice, a izgrađen je krajem 14. veka. U njemu su sahranjene njegova ktitorka i monahinja Jefimija, koje su se nakon Kosovke bitke ovde zamonašile. Ljubostinja je izgrađena u moravskom stilu, sa izrezbarenom ornamentikom i živopisom koji je samo delimično sačuvan. U priprati se nalaze portreti kneginje Milice i kneza Lazara. Danas je to ženski manastir, u kome živi oko 50 monahinja. Ljubostinja je proglašena za spomenik kulture od izuzetnog značaja. Za sve dodatne informacije posetite našu stranicu: manastir Ljubostinja.
Manastir Stubal
Jedan od najvećih verskih simbola Vrnjačke Banje nesumnjivo predstavlja manastir Svete Petke, koji je udaljen 7 kilometara od grada, u selu Stubal. Do njega se dolazi putem koji vodi u selo Ugljarevo preko Zapadne Morave. Manastir je zanimljiv ne samo na osnovu njegove istorije već i na osnovu propratnih sadržaja koji se nalaze u njegovoj okolini. Na osnovu predanja, selo Stubal je dobilo naziv prema četvorougaonom kamenu koji podseća na stub, a za koji se veruje da je čudotvoran. Narod kamen i dalje koristi za lečenje reume, glavobolje, zubobolje. Taj kamen se nalazio u oltaru stare crkvice i jedino je što je od nje ostalo. Vlasnik livade na kojoj se kamen nalazio na tom mestu podiže crkvu daščaru, a 1974. godine ovde je podignuta kapela posvećena Svetoj Petki. U ovom manastiru se čuva pokrov Svete Petke, a izgrađen je i Biblijski park, koji sadrži nalazi replika najvećih hrišćanskih svetinja. Ovde možete naići na veštačku Golgotu, Hristovu grobnicu sa velikom pločom na ulazu, Pećinu rođenja, dve kamene ploče sa 10 Božjih zapovesti i umanjenu maketu planine Sinaj ili Mojsijeve gore. Manastir Svete Petke u Stublu je mesto gde ćete pronađi još zanimljivih i korisnih informacija o manastiru.
Najlepši srpski manastiri na Kosovu
Srce srpske, pravoslavne veroispovesti jeste najjužniji prostor naše zemlje, u kom su stvoreni najlepši, najčarobniji verski prostori. Oni odolevaju ne samo vremenu i njegovom rubu već i raznovrsnim nasilnim pokušajima da se unište i nestanu. Naš tekst će biti mali doprinos očuvanju kosovske tradicije, njene vrednosti u održanju našeg identiteta, te upoznavanju manastira kao najvažnijih simbola ovih pojmova.
Visoki Dečani
Po inicijativi Svetog Save, a na osnovu udruženog dejstva kralja Stefana Dečanskog i cara Dušana Silnog stvoren je jedan od najlepših srpskih pravoslavnih manastira. Građen je u prvoj polovini 14. veka, a konačno završen 1335. godine, kada su naslikane freske. Nalazi se u predivnoj kotlini Dečanske Bistrice, u mestu Dečani, jugozapadno od Peći. Unesko ga je proglasio za spomenik kulture od izuzetnog značaja, istakavši da je ovaj verski objekat među najvrednijim primerima renesanse Palologa i dragocen zapis o životu u 14. veku.
Osim po svojoj neobičnoj vrednosti i starini, Visoki Dečani se, zbog svoje burne istorije i napada koje je preživeo od strane muslimanskog življa, pretvara u simbol borbe i odbrane od nečovečnosti i zla. Još davne 1692. godine Turci napadaju manastir kako bi ga pretvorili u džamiju, ali se dogodilo čudo koje ih je u tome sprečilo. Svedok krvave istorije na ovim prostorima Dečani ostaju i za vreme, civilizovanog, dvadeset i prvog veka. Albansko stanovništvo već dugi niz godina napada i pokušava da razori ovaj sveti hram, te da otme manastirsko imanje i uništi ga. Nažalost, istinska zaštita od ove pošasti ne postoji, te su Visoki Dečani prepušteni sami sebi. Nadamo se da će njegova snaga, lepota i čudotvornost uspeti da ga odbrane od nečovečnih poteza.
Gračanica
Manastir Gračanica je podignut 1321. godine od strane kralja Milutina, koji ga je posvetio Uspenju Presvete Bogorodice. Na osnovu predanja, Milutin je podigao ovaj manastir u znak zahvalnost anđelu, koji mu se u snu javio pred bitku na reci Gračanki, rekavši da će pobediti. Kao i Visoki Dečani, i Gračanica je proglašena za kulturno dobro od izuzetno značaja i zbog svoje vrednosti zaštićena zakonom. Manastir se nalazi u selu Gračanica, na deset kilometera od glavnog grada Kosova, Prištine. Već dvadeset godina manastirom upravljaju igumanije, a od 2020. na njegovom čelu je Teodora.
Svoju najveću slavu Gračanica će doživeti u 14. i 15. veku, kada je u njoj živelo nekoliko stotina monaha, koji su od nje stvorili veliki duhovni centar i prostor u kome su stvarana velika umetnička dela. Nakon pustošenja za vreme Turaka, manastir je krajem 20. veka postao središte pravoslavnih Srba na Kosovu, te se u njemu organizuju stalni skupovi u cilju uspostavljanja normalnog života na ovim prostorima. Osim velikog istorijskog i verskog značaja, Gračanica poseduje i izuzetno vredne freske, među kojima se ističe lik kraljice Simonide, Milutinove žene, kao i rodoslov dinastije Nemanjić.
Banjska
Kao i svi kosovski manastiri, Banjska je takođe manastir sa vrlo burnom i bogatom istorijom. Kao i Gračanica, po čijem uzoru je građena, zadužbina je Milutina Nemanjića, koji je ovo sveto mesto namenio za svoju grobnicu, a stvorio je 1313. godine. Milutin je u njoj i sahranjen, no nakon Kosovske bitke njegove mošti bivaju prenete u Trepču, a zatim, u 15. veku, u glavni grad Bugarske, gde i danas počivaju. Manastir je imao dosta turbulentnu sudbinu i počeo je rano da propada, a u 15. veku ga je zahvatio razarajući požar, koji je uništio većinu manastirskih knjiga. Nakon ovoga je manastir zapusteo, a u 19. veku je pretvoren u džamiju. Obnova manastira prvi put je urađena pred početak II svetskog rata, a zatim i 1990. godine. Posebno značajan podatak jeste da je sačuvana osnivačka povelja manastira, koja svedoči o nastanku i ogromin posedima koji su pri gradnji dodeljeni njegovom metohu.
Najlepši manastiri u Vojvodini
Kada pomislimo na Vojvodinu i versko u njoj, prvo nam padaju na pamet ostaci katoličke vladavine i suživot tradicija pravoslavnog i katoličkog hiršćanskog. Ipak, kada je reč o pravoslavnim hramovima, Vojvodina u sebi čuva neka od najznačajnijih svetih mesta, koja su vekovima bila centar okupljanja Srba. Vojvođanski manastiri spadaju u najlepša mesta u Vojvodini koje morate obići, a više o njima saznajte klikom na link.
Fruškogorski manastiri
Kada je reč o manastirima u Vojvodini, prirodno je da na prvo mesto stavimo Frušku goru. Manastiri su razlog zbog koga se Fruška gora naziva Srpskim Atosom ili Svetom Gorom. Na njoj je stvoreno 35 pravoslavnih svetih mesta, od kojih je danas sačuvano 17. Istorija kaže da je većina nastala u periodu od XV do XVII veka, a samo dva su novijeg datuma. Zanimljivo je što su svi smešteni u krugu od 50 kilometara dužine, zahvaljujući čemu čine pravo manastirsko naselje. Njihovu lepotu upotpunjuje i predivna okolna priroda, bogate šume i stabla kestena. U nastavku izdvajamo 5 najpoznatijih fruškogorskih manastira. Mi smo ih skupili na jedno mesto - Manastiri Fruške gore.
- Krušedol: Na južnim obroncima Fruške gore nalazi se manastir bogate istorije. On je zadužbina poslednje despota u Sremu, Đorđa Brankovića, koji ga je podigao početkom 16. veka. Veliki značaj ovog manastira ogleda se u bogatoj istorijskoj riznici, čuvenom ikonostasu i mnogim relikvijama koje se u njemu čuvaju. Osim mošti Brankovića, ovde počivaju i mošti patrijarha Arsenija III Čarnojevića, kneginje Ljubice Obrenović, kralja Milana Obrenoviča. Krušedol je jedan od retkih manastira koji u Drugom svetskom ratu nije pretrpeo razaranja, i pored toga što je manastirska riznica opljačkana.
- Mala Remeta: Mala Remeta, Remetsko ili Remetice je ženski manastir, koji je osnovao kralj Dragutin Nemanjić i koji je posvećen prazniku Bogorodičin pokrov. Karakteristika ovog manastira je da predstavlja pravi primer srpsko-vizantijskog stila, bez baroknih primesa.
- Novo Hopovo: Nedaleko od Iriga se nalazi se vrlo autentično sveto mesto Novo Hopovo. Novo Hopovo je osnovano od strane Đurađa Brankovića početkom XVI veka. Pored manastira tada je stvorena i crkva posvećena Svetom Nikoli. Tokom više vekova manastir je bio prosvetni centar. Srbi iz Beograda dolazili su u Novo Hopovo da uče da čitaju i pišu, a poznat je i po tome što se ovde zamonašio Dositej Obradović i nakon toga tri godine boravio u ovom manastiru. Danas se u Novom Hopovu nalazi kompleks sa crkvom, koja je okružena konacima, ekonomskim zgradama i ogradnim zidom.
- Vrdnik: Čuveni banjski centar Vrdnik bogat je istoimenim manastirom, koji je podignut u XVI veku. Njega istorija pominje nakon naseljavanja monaha koji su u njega stigli iz Ravanice, bežeći od Turaka tokom Prve velike seobe Srba. Tada je izgrađena crkva, a Vrdnik dobija naziv i Mala Ravanica. U ovom manastiru su ležale mošti kneza Lazara sve do 1942. godine. Danas je ovo ženski manastir, koji ima najlepši konak.
- Jazak: Da li ste znali da se nedaleko od manastira nalazi i istoimeni izvor lekovite vode?Prvobitni manastir Jazak izgrađen je još u 15. veku, a posle seobe obnovljen je i 1773. pretvoren u ženski. Posvećen je Svetoj Trojici, te na obeležavanje slave možete svratiti 31.maja. Danas ovaj manastir čuva mošti cara Uroša i Anastasije Rimljanke. Prilikom poslednje posete Fruškoj gori svratili smo i do ovog manastira, a kako njegov uređen kompleks izgleda pogledajte u našem videu.
Fruškogorski manastiri mapa
Kako bismo vam olakšali snalaženje i istraživanje mnogobrojnih manastira na prostoru Fruške gore pripremili smo vam mapu. Pored toga što je korisna za snalaženje u prostoru, mapu možete koristiti za planiranje ruta kojima ćete voziti, ali i lociranje obližnjih atrakcija.
Manastiri u Banatu
Osim Fruške gore, i drugi delovi Vojvodine se mogu pohvaliti lepotom i istorijskim značajem. Izdvajamo najpoznatije manastire u Banatu, a posebno one u okolini Vršca.
Manastir Mesić
Manastir Mesić je danas ženski manastir, koji se nalazi u vinogradarskom rejonu, istočno od Vršca. Veruje se da je nastao u XV veku, a njegov nastanak je objašnjen lokalnom legendom. Legenda kaže da je manastir osnovan mnogo ranije, još daleke 1225. godine od strane Arsenija Bogdanovića Hilandarca, kojeg je lično Sveti Sava postavio za igumana manastira i kome je naložio njegovo osnivanje. Manastir je poznat po tome što se ispod njega nalazi stari sloj nedovoljno ispitanih fresaka, po riznici koja čuva vredne rukopise, knjige i slike poznatih slikara. Manastir Mesić se smatra čudotvornim zahvaljujući ikoni Dostojno Jest, koja je u 19. veku doneta sa Svete gore.
Manastir Malo središte
Manastir koji je u 15. veku piodigao despot Jovan Branković, a veruje se da je njegov prvi iguman došao iz manastira Hilandar. Stari manastir bio je jedan od najboljih simbola postvizantijske kulture, koji je u do 18. veka okupljao Srbe pravoslavne veroispovesti. Zakonom o reformama je ugašen, a konačno obnovljen krajem 20. veka i posvećen Čudotvornoj ikoni Presvete Bogorodice. Nalazi se u neposrednoj blizini Vršca.
Najpoznatiji mačvanski manastiri
Regija smeštena oko reke Drine predstavlja jednu od kulturno i istorijski najvažnijih oblasti u Srbiji. Zauzima zapadni i severozapadni deo Srbije, sa najvećim centrima Šapcem i Loznicom. Ovaj prostor je tokom istorije bio poprište vrlo važnih događaja i bitaka, kao i centar očuvanja identiteta i tradicije srpskog naroda. U njemu su izgrađeni predivni manastiri. Upoznajte ih u sledećim redovima.
Najlepši manastiri lozničkog kraja
Loznički kraj je prostor koji svojom prirodnom lepotom i bogatom kulturnom tradicijom zadivljuje i privlači veliki broj posetilaca. Vodeće mesto kada je o ovom reč jeste selo Tršić, u kome se nalazi i jedan od najvažnijih manastira u Srbiji.
Manastir Tronoša
Na 17 kilometara od Loznice, u selu Korenita, neposredno pored Tršića, nalazi se manastir velike starine. Veruje se da je nastao između 1276. i 1282. godine, a da je njegov ktitor Katalina Nemanjić, žena kralja Dragutina. Tokom Turska invazije u 15. veku, crkva je srušena do temelja, da bi se obnovila u 16. Ispred manastira se nalazi kapela Svetog Pantelejmona sa česmom devet Jugovića. Česma je podignuta od strane naroda lozničkog kraja jer se veruje da su pred Kosovsku bitku Jugovići prenoćili u manastiru. U ovom svetom mestu je školu učio Vuk Stefanović Karadžić. Detaljnije smo o manastiru pisali na našoj stranici: Manastir Tronoša.
Manastir Čokešina
U podnožju planine Cer nalazi se manastir zanimljivog porekla. Legenda kaže da ga je osnovao Miloš Obilić, u prvoj polovini 15. veka. Njegovo ime potiče od vlastelina Bogdana Čokešine, na čijem je imanju izgrađen. Manastir je pretpreo velika razaranja od strane Turaka u više navrata, među kojima je i onaj tokom Prvog srpskog ustanka, za vreme Bitke na Čokešini. Crkva manastira izgrađena je u 19. veku od strane Miloša Obrenovića, kada je stvoren i ikonostas. Danas je manastir Čokešina ženski manastir.
Šabački manastiri
Deo Srbije koji leži na reci Savi i čiji je centar grad Šabac regija je od izuzetnog značaja, vrlo važnog istorijskog života i sa očuvanim važnim spomenicima, koji sećaju na važne događaje i ljude. Manastiri u okolini Šapca su najbolji pokazatelj navedenog.
Manastir Radovašnica
Pravoslavni verski objekat koji se nalazi na 23 kilometra od Šapca, a smešten je na severnim obroncima planine Cer. Objekat se nalazi ispod vrha Kosanin grad, na nadmorskoj visini od 300 metara. Manastir Radovašnica okružen je prelepom hrastovom šumom, te je idealan za izlet prilikom obilaska Mačve. Njegov osnivač je kralj Dragutin Nemanjić, koji je svetinju stvorio pre dolaska Turaka na Balkan. Više puta je paljen i rušen, a tokom svog dugog trajanja imao je važnu ulogu prosvetnog i kulturnog centra, kao i utočišta za ratnike i ranjenike. Najnoviju obnovu je doživeo 2011. godine, u duhu svog prvobitnog izgleda. U njegovo zdanje je ukljopljeno više od 9000 komada kamena, a po uzoru na Ljubostinju, svaki kamen je nekome namenjen.
Manastir Petkovica
U podnožju planine Cer, na 35 kilometara od glavnog grada Mačve nalazi se jedan od najpoznatijih manastira ovog dela Srbije. Predanje kaže da je njegov ktitor Dragutin Nemanjić, a prvi izvori o njemu datiraju iz 1561. godine. Današnja crkva manastira izgrađena je u 19. veku i predstavlja jedan od primera moravskog stila gradnje, a posebno se izdvaja drvena olatrska pregrada koja je bogato ukrašena duborezom sa biljnim motivima. Danas je manastir Petkovica ženski manastir, koji je uređen i odlično održavan.
Najlepši manastiri Zapadne Srbije
Za zapadni deo Srbije se može slobodno reći da najviše od svih čuva autentične srpske karakteristike, s obzirom na to da je u ovom delu bilo najmanje stranih uticaja i mešavina. To na najbolji način pokazuju istorijski ostaci i kulturni spomenici u ovom delu zemlje. Za vas smo opisali najreprezentativnije manastire zapada naše zemlje. Zapadna Srbija turizam razvija iz sezone u sezonu, te vam preporučujemo da je što detaljnije istražite.
Manastiri u valjevskom kraju
Lepote valjevskog kraja upotpunjuju pravoslavni verski objekti koji su smešteni u neposrednoj blizini grada, u predivnom prirodnom ambijentu valjevskih sela. Svi danas funkcionišu kao mala domaćinstva, koja okupljaju vernike i u kojima se obeležavaju najveći hrišćanski praznici. Ne propustite da posetite Valjevo, a mi vam savete za putovanje donosimo u našem blogu Šta videti i raditi u Valjevu.
Manastir Lelić
U selu Lelić, udajenom 11 kilometara od Valjeva nalazi se zadužbina Vladike Nikolaja i njegovog oca Dragomira Velimirovića. U Leliću počivaju mošti Svetog Nikolaja, a, osim toga, poznat je i po predivnom ikonostasu, moravskom stilu sa novim arhitektonskim rešenjima i živopisu koji urađen po zamisli Vladike Nikolaja. Pretvaranje Lelića u manastir je projekat koji je trajao dugi niz godina i koji je zvanično završen 1996. godine, kada je održana svečana liturgija, koju je vršio Sveti patrijarh Pavle u prisustvu 6000 vernika. Pre 30 godina manastir Lelić je postao bogatiji za Muzej posvećen episkopu Nikolaju, a poznat je i po ikonopisačkoj i duborezačkoj delatnosti.
Manastir Pustinja
Ovo nepokretno kulturno dobro od velikog značaja nalazi se nedaleko od valjevskog sela Poćute, zaklonjeno strmim padina planine Orlovače i Bele stene. Njegovo ime dobija pun smisao kada se navede da je manastir okružen gustom šumom, zaklonjen i skriven. Najnovija istraživanja njegov nastanak vezuju za 17. vek. Krajem dvadesetog veka Pustinja je obnovljena i izgrađeni su objekti potrebni za njeno funkcionisanje. Posebno se izdvaja njeno uređeno dvorište, koje krasi stoletno stablo bora sa bogatom krošnjom. Danas u Pustinji živi igumanija Nina sa još dve monahinje. Još fotografija i informacija o ovom manastiru čeka vas na stranici: Manastir Pustinja.
Manastir Ćelije
Na levoj obali ponorne reke Gradac, na 6 kilometara od Valjeva, nalazi se manastir Ćelije. Ovaj verski objekat je smešten u predivnom, brdovitom predelu, u kotilini između više sela. Zbog takvog položaja, manastir se ne vidi sve dok se ne dođe tik do njega. Narodno predanje i ovaj manastir vezuje za kralja Dragutina i kraj 13. veka. Manastir je tokom XVIII veka bio centar svih aktivnosti valjevskog kraja, a u njemu se se sakupljali monasi koji su imali važan udeo u dizanju buna protiv Turaka. Osim toga, Ćelije su poznate i po tome što je ovde živeo Justin Popović, sveti Ava Justin, čiji se grob nalazi na južnoj strani oltara. Osim njega, ovde je sahranjen i čuveni Ilija Birčanin. Manastir Ćelije danas ženski manastir.
Manastir Jovanja
U neposrednoj blizini Valjeva, na desnoj strani reke Jablanice, nalazi se manastir Jovanja, za koji se veruje da je nastao tokom 15. veka. Njegova burna istorija je više puta menjala njegov izgled i namenu, da bi danas Jovanja predstavljala muški manastir, koji okuplja vernike i čiji monasi su dostupni za razgovor i okrepljenje svih onih kojima je to potrebno. Manastir Jovanja je izgrađena u uprošćenom raškom stilu, sa dominantnom kupolom cilindričnog oblika. Delovi sačuvanog živopisa pokazuju scene iz Velikih praznika.
Manastiri Ovčarsko-kablarske klisure
Na 18 kilometara od Čačka se nalazi jedinstvena reljefna celina, usečena između masiva Ovčara i Kablara, poznata po stmim i ukleštenim meandrima Zapadne Morave. Predeo je zaštićen zakonom zahvaljujući predivnoj prirodi i očuvanoj flori i fauni, ali i izuzetnim kulturno-istorijskim spomenicima. Najistaknutiji među njima su manastiri. Ovčarsko-kablarska klisura poseduje 10 manastira, smeštenih sa leve i desne strane Zapadne Morave, u predivnim šumskim prostorima. Oni su razlog zbog koga se ovaj deo Srbije naziva Srpska Sveta gora. Da ih nađete sve na jednom mestu skoknite na našu stranicu - Manastiri Ovčarsko-kablarske klisure.
Smatra se da su prvi manastiri ovčarsko-kablarske klisure nastavli posle katalonske najezde početkom XIV veka, kada su stradali manastiri na Svetoj gori. Srpski monasi odatle prebegli su u klisuru, gde su počeli sa gradnjom manastira. Drugi talas izgradnje se vezuje za period posle Maričke bitke. Nakon ovog događaja Turci su počeli da osvajaju delove Balkana, a manastiri u ovom delu Srbije su postali centar duhovnosti i identiteta Srba, ali i mesta na kojima su se sakrivali i spasavali svoje živote. U nastavku navodimo sve manastire koji se nalaze u ovoj dolini.
Na desnoj obali Morave su smešteni sledeći objekti:
- Manastir Vavedenje, na izlasku iz klisure, (danas parohijska crkva)
- Manastir Vaznesenje, spram Jovanja na drugoj strani reke, par stotina metara udaljen,
- Manastir Preobraženje, nekad se nalazilo na levoj obali 2 kilometra uzvodno od Nikolja, naspram starog manastira,
- Manastir Svete Trojice, na brdu, naspram Blagoveštenja,
- Manastir Sretenje, nedaleko od Sv. Trojice, na podnožju ispod samog vrha Ovčara,
Na levoj obali Morave su:
- Manastir Blagoveštenje, 2 kilometra od Preobraženja, iznad Ovčar Banje,
- Manastir Ilinje, na brdu nad Blagoveštenjskim tunelom, sada metoh manastira Blagoveštenja,
- Manastir Jovanje, 6 kilometara uzvodno od Vavedenja, nekada najvažniji manastir, lavra,
- Manastir Nikolje, 2 kilometra uzvodno od Jovanja,
- Manastir Uspenje Presvete Bogorodice, crkvica pronađena kod ruševina Jovanjske kule, metoh manastira Jovanje
Jugozapad Srbije - Manastir Mileševa
Nešto južnije od Zlatibora, na 6 kilometara od ulaska u grad Prijepolje, smešten je jedan od najstarijih manastira u Srbiji. Mileševa je zadužbina kralja Stefana Vladislava, koji je podigao ovu versku svetinju 1219. godine. Lepota i vrednost ovog manastira zadivljuje i 7 vekova posle stvaranje, a ona je potvrđena i proglašavanjem Mileševe za nepokretno kulturno dobro, spomenik kulture od izuzetnog značaja. Mileševska crkva je izgrađena u raškom stilu, u njoj je krunisan Tvrtko Kotormanić, kralj Bosne i Srbije, u njoj su do 16. veka čuvane mošti Svetog Save, a posebno je poznata po svojim predivnim freskama. Najpoznatija među freskama svakako je Beli anđeo, a izdvajaju se i Bogorodica iz Blagovesti i ktitorska kompozicija sa portretom kralja Vladislava. Manastir je otvoren za posete svakim danom od 06 do 19 tokom leta i 08:30 do 17 časova u zimskom periodu.
Najpoznatiji manastiri Istočne Srbije
Sa zapada naše zemlje se selimo u istočni deo, koji se takođe diči manastirima izuzetne lepote i vrednosti. Ovaj deo Srbije predstavlja pravu oazu neobičnih i zadivljujućih prirodnih pojava i daje vam priliku da istražite neotkrivena mesta u Srbiji , te tokom izleta koji ih otkriva morate posetiti i dva najpoznatija manastira ovog dela naše zemlje. U nastavku vam predstavljamo Ravanicu i Manasiju. Ne propustite da iskusite lepote, koje istočna Srbija nudi, a kojima smo mi posvetili blog.
Ravanica
Manastir Ravanica jedan je od srpskih manastira koji je značajan ne samo zbog svoje starine i arhitektonske vrednosti već i zbog predanja i priča koje se za njega vezuju. Manastir je stvoren 1377. godine, u podnožju Kučajskih planina, kod Ćuprije. Njegov zadužbinar je knez Lazar Hrebeljanović, koji gine na Kosovu i čije se mošti od 1392. godine čuvaju u ovom svetom mestu. Od tada je ovaj manastir postao mesto hodočašća i centar oko kojeg se stvara kult kneza Lazara i svih onih koji su svoje živote dali u bici protiv okupatora. Osim ovoga, Ravanica se izdvaja i po predivnim freskama, na kojima se nalaze knez Lazar, kneginja Milica i njihovi sinova Stefan i Vuk. Ravanica je po arhitekturi i likovnom stvaralaštvu najbolji primer početka moravske škole. Predstavlja originalan spoj svetogorske tradicije i modela upisanog krsta sa pet kupola, koji je idejno stvoren za vreme kralja Milutina.
Manasija
Manasija ili Resava je jedan od najznačajnijih srpskih manastira srednjeg veka i najbolji predstavnik tzv. Moravske škole. Ovo predivno sveto mesto je smešteno u Pomoravskom okrugu, nedaleko od Despotovca. Manasiju je stvorio despot Stefan Lazarević 1418. godine. Manastirski kompleks je zadivljujuć zahvaljujući velikim zidinama kojima je opasan, a koje su služile za odbranu. Celina se sastojala od 11 velikih kula, od koji je najpoznatija Despotova. Zahvaljujući svojoj nemerljivoj arhitektonskoj vrednosti i starini, te predivnim freskama, koje su najviši domet srednjovekovnog slikarstva, Resava je proglašena za spomenik kulturne od izuzetnog značaja. Početkom 21. veka za vreme rekonstrukcije manastira pronađeni su zemni ostaci, čija je DNK analiza utvrdila da se radi o predmetima koji su pripadali despotu Stefanu.
Naša lista pokazuje samo deo svetinja koje Srbija poseduje i koje vekovima čuvaju osobenost i tradiciju srpske pravoslavne vere. Nadamo se da je naš izbor bar delom prikazao bogatstvo i lepotu srpskih manastira i inspirisao vas da organizujete obilazak svetinja i lično se uverite u njihovu grandioznost. Ovi manastiri definitivno spadaju u najbolja mesta za odmor u Srbiji , a klikom na link saznaćete i koje smo to još destinacije izdvojili za vas.
