Cerjanska pećina - najbitnije infomacije

Na 14 km od Niša, u širem prostoru izletišta Kamenički put nalazi se pećina čiju starost geolozi procenjuju na više od 2 miliona godina. U narodu prozvana Provalija, po reci koja ponire u pećinu, ulaz u Cerjansku pećinu nalazi se na 515 metara nadmorske visine. Provalijska reka izvire kao bunar Kravljanskog vrela na visini od 310 metara oko 3 kilometra severozapadno od ulaza u pećinu. Prolaz kojim se može doći do ovog vrela naziva se Hudinijev prolaz. Zavod za zaštitu prirode Srbije proglasio je pećinu spomenikom prirode 1998. godine.

Karakteristike Cerjanske pećine
Pećina se prostire na dužini od 7.149 metara i od nje je duža samo Lazareva pećina; dužina glavnog hodnika je 3360 metara i doseže visine do čak 30 metara. Ovaj sistem sastoji se od pećine, izvora i hodnika koji okružuju jamu Pećurina koja se nalazi iznad. Neki od prilaza i ulaza u pećinu su uski i mali. Plafon pećine delimično se sastoji od krečnjaka koji je u fazi raspadanja na čiji su razvoj uticale termalne vode.

Planinarski savez Beograda je prvi poslao svoje članove da istraže pećinu i tim dolaskom je 1976. utvrđena njena dužina za koju se tada mislilo da je 4.240 metara. Istraživanja Studentskog speleološkog i alpinističkog kluba 1995. i 1996. godine otkrila su produžetke glavnog hodnika. Nekoliko puta je pokušano da se roni kroz bunar, međutim zbog tehničkih problema i čepova od peska i mulja pokušaji su prekinuti. Novi hodnici su otkriveni 2015. godine, a nakon 2016. dokazana je povezanost sa Kravljanskim vrelom.

Šta obavezno videti
Pećina je hidrološki aktivna, čak i tokom suša na ulazima se mogu pronaći manja jezera vode i bare. Zbog ovih karakteristika u okviru nje su se razvili ukrasi od koji su neki posebno specifični. Unutar pećine mogu se videti:

stalaktiti
stalagmiti
pećinski korali
talasaste draperije
kristalni cvetovi
specifični heliktiti koji se formiraju i vise u svim pravcima

Primećeni su termalni izvori 5 kilometara zapadno od pećine, ali oni još uvek nisu povezani sa njenim nastankom. Životinjski svet u ovoj pećini se sastoji od raznih vrsta slepih miševa (dugoprsti večernjak, mali mišouhi večernjak, dugokrilni ljiljak i slični). Posebno se ističe i vatreni daždevnjak koji pripada grupi strogo zaštićenih životinja.

Kako doći do Cerjanske pećine?
Vikendima je moguće posetiti pećinu u ograničenom broju i pod specijalnom opremom u pratnji vodiča obići njene hodnike. Za ovakav tip posete potrebno je prijaviti se preko Turističke organizacije Niš.

Dodatne informacije

Kako bi se sprečilo zatrpavanje ulaza u pećinu muljem, na Provalijskoj reci su izgrađene dve mini brane i most.
Kancelarija za lokalno ekonomski razvoj planira da izgradi plato ispred vizitorskog centra, kao i da obezbedi solarne panele i postavi rampu zajedno sa ojačavanjem već postojeće ograde.