Medijana - najbitnije informacije

Antičko naselje na 5km od Niša jedinstven je kompleks koji je nastao u vreme Konstantina Velikog (306-337) i njegovih sinova. Mnogobrojna arheološka istraživanja utvrdila su postojanje dvadesetak objekata na ovom lokalitetu. Sa svojom površinom od 40 hektara ovo nalazište je među najznačajnijim arheološkim parkovima u Srbiji. Primetne su 3 graditeljske faze koje obuhvataju periode od kraja 3. i početka 4. veka, pa do polovine 5. veka. Život u Medijani je bio aktivan od 337. do 361. godine, što obuhvata vreme Konstansa i Konstancija II zajedno sa kratom vladavinom Julijana Apostate.

Istorija Medijane
Osim toga što je bila poljoprivredno imanje, Medijana je bila carska vila izgrađena sa ciljem da se u njoj obavljaju državni poslovi i dolazi na razonodu. Objekti dekorisani mozaicima, skulpturama i freskama činili su rezidencijalni deo; magacini za čuvanje robe i radionice vode se kao ekonomski deo kompleksa. Središnji deo kompleksa zauzima Vila sa peristilom, termama i dva stibadijuma i od ostatka naselja je odvojena ogradnim zidom. Ovi zidovi formiraju jedno veliko dvorište na severu i dva manja na jugu. Vila se nalazi na prostoru veličine 98x63 metra i nasuprot ulazu u dvorište nalazila se velika sala za prijeme.

Dve manje trpezarije u okviru vile bile su predviđene za intimnije prijeme i gozbe. U centralnom delu ovih stibadijuma nalazi se fontana. Prostorije koje se nalaze na istočnim, južnim i zapadnim stranala vile imale su administrativni karakter i smatra se da su služile carskoj kancelariji. Na 150 metara od vile nalazio se vinski podrum, čija je pravougaona osnova bila orijentisana u pravcu istok-zapad. Ispred širokog ulaza postojao je pokriveni trem iz kog se ulaz delio na dve odvojene prostorije. Uz ove prostorije je postojao i izdvojeni trakt sa nizom prostorija koje su služile za smeštaj carske administracije koja je nadgledala prikupljanje poreza i distribuciju žita i vina.

Severozapadni deo vile hodnicima je bio povezan sa termama površine 625 kvadratnih metara čiji je centralni prostor pripadao većoj prostoriji za vežbanje (palestra). Voda korišćena u termama je bila topla i lekovita i cevima se dovodila iz Niške banje. Podna i zidna dekoracija je večinski sačuvana, na prostoru vile i u njenoj neposrednoj blizini pronađene su mermerne trake i mermerne ploče sa reljefima. Deo vile i dva stabijuma ukrašeni su mozaicima koji prikazuju geometrijske i vegetabilne motive. Skulpture manjih dimenzija koje pripadaju grupi jatričko-soterološkog karaktera pronađene su 1972. u jednoj od zapadnih prostorija vile. Pretpostavka je da su donete u vreme imperatora Julijana 361. godine i bile su deo manjeg svetilišta u zgradi za prijeme.

Ranohrišćanske crkve sa kraja 4. i početka 5. veka otkrivene su 45 metara od istočnog zida vile gde se nalaze na međusobnom rastojanju od 7 metara. Južna crkva je zidana od ulomaka antičke opeke, rečnog oblutka i komada lomljenog kamenja. U okviru nje nalazi se mozaik predstava Hristograma i njen ulaz se nalazio na spoju zida crkve i zida prostorije vojničkih baraka. Osnova severne crkve je složena i sastoji se iz nekoliko delova; ulaz se nalazio na severozapadnom uglu.

Značaj Medijane

Medijana je uvrštena u centralni registar spomenika kulture kao nepokretno kulturno dobro od izuzetnog značaja
Naučna i arheološka istraživanja sprovedena na ovom području značajna su, kako za istoriju Niša i njegovih velikana tako i istorije sveta, jer zaokružuje priče o antičkom periodu
Stvoreni su uslovi za kompleksne analize lokaliteta što otvara vrata mladim istraživačima

Šta obavezno videti?
U poseti ovom parku posebnu pažnju privlače dobro sačuvani mozaici među kojima se najviše izdvajaju mozaici sa figuralnim prikazima mitološkog rečnog božanstva Fluviusa i glava Meduze. Nezaobilazan deo posete su i:

Vila sa peristilom
Vojničke barake
Vinski podrum
Rimohrišćanske crkve
Vodotoranj
Vile A i B

Kako doći do Medijane?

Dobro razvijen sistem gradskog prevoza u Nišu nudi izbor linija kojima se može doći do arheološkog nalazišta Medijana. Ove linije mogu se čekati u centru grada ili kod Glavne autobuske stanice. Taksi službe takođe mogu poslužiti kao prevoz.