Spomen-park Kraljevački oktobar - najbitnije informacije
Spomen-park poznat i pod nazivom 14. oktobar nalazi se u severnom delu Kraljeva na uređenom prostoru u blizini stadiona FK Sloga. Prostire se na površini od 12 hektara i stoji kao sećanje na okrutna streljanja Kraljevčana u Drugom svetskom ratu. Njegovo uređenje je završeno 1970. godine. Prostor nalik na amfiteatar tokom istorije je služio za razna bitna okupljanja i komemoracije, pa ga je tako i Josip Broz Tito posetio. Danas se ulaže u njegovu obnovu i nezaobilazan je lokalitet u poseti Kraljevu.
Istorija Spomen-parka Kraljevački oktobar
Oslobođena Užička republika pokrenula je ofanzivnu politiku nemačke vojske koja je u ove predele došla sa ciljem da ubije sto osoba za jednog ubijenog Nemca. U oktobru je vojska ušla u Kraljevo, gde je kao taoce držala radnike fabrike vagona. Sa osvetničkim streljanjima 717. rezervna pešadijska divizija pod komandom majora Ota Deša je počela 15. oktobra i nastavila narednih 5 dana. Tada je ubijeno 3000 stanovnika Kraljeva od kojih je 102 imalo manje od 18 godina.
Inicijativa da se mesta streljanja obeleže sa izraženim poštovanjem pokrenuta je šezdesetih godina prošlog veka. Idejno rešenje za izgled parka izradile su arhitekte Dragutin Kovačević i Spasoje Krunić. Na mestu masovnih grobnica sagrađen je spomenički kompleks koji čine kolone kamenih skulptura koje izgledom podsećaju na posečena stabla. Na još tri grobna područja nalaze se ostaci palih pripadnika Kraljevačkog partizanskog odreda, poginuli borci bitke iz 1941. i ostaci kraljevačkih veterana preminulih godinu dana nakon oslobođenja. Amfiteatar smešten u severnom delu spomen-parka predviđen je za održavanje manifestacija.
Značaj Spomen-parka Kraljevački oktobar
- Spomenik je posvećen streljanim građanima Kraljeva i stoji kao podsetik na zlodela koja nikada ne smeju biti ponovljena.
- Na ulazu u park postavljen je zeleni vagon kojim je ovekovečeno putovanje u slobodu svih ljudi sa Balkana koji su bežali od ratnih stradanja.
- Izgledom spomeničkog kompleksa, posečenim stablima, simbolizuje se ran prekid života ugašenih u Kraljevu tog oktobra 1941. godine.
Kako doći do Spomen-parka Kraljevački oktobar?Od centralnog Kraljevačkog trga na kom je smešten
Spomenik srpskim ratnicima moguće je pratiti više trasa za dolazak automobilom ili šetnju za koju je potrebno izdvojiti oko 20 minuta. Taksi službe grada Kraljeva su takođe uvek na raspolaganju.
- Automobilom: od centralnog trga preko ulice Cara Lazara treba pratiti Trg Jovana Sarića do skretanja u ulicu Jug Bogdanova. Ovu ulicu pratiti do desnog skretanja ka Zelenoj Gori, nakon čega je potrebno proći pored Starog groblja i skrenuti desno ka spomen-parku.
- Peške: ista ruta se može ispratiti i za šetnju do spomen-parka ili se do Zelene Gore može doći kroz ulice Cara Lazara i Dragoslava Bogovca. Odavde je putanja ista kao što je gore opisano.
- Taksi stanice: Ukoliko ne želite da pešačite, na raspolaganju su taksi prevoznici: Bond taxi - 036 317911; As taxi 036 323323; Tref Taxi KV 036 323232; Mega Taxi KV 036 303303.