Manastir Ćelije - najbitnije informacije

Ženski manastir koji pripada valjevskoj Eparhiji Srpske pravoslavne crkve. Smešten je na levoj obali reke Gradac u ataru sela Lelić, 6km jugozapadno od Valjeva. Sakrivene je u raskošnim šumama ovih predela. Postojanje i izgradnju ovog manastira istoričari povezuju sa srednjim vekom i vremenom kralja Dragutina koji je tada bio poznat kao Sremski kralj. Središte je svih versih aktivnosti valjevskog kraja.

Istorija manastira Ćelije
Smatra se da je manastir podignut u periodu između 1276. i 1282. godine. Jedno od predanja ipak zapisuje vreme vladavine srpskog despota Stefana Lazarevića kao epohu nastanka. U turskim zapisima se pominje 1560. godine kao manastir sela Lelići. Monahe ovog manastira istorija pamti kao značajne učesnike bune protiv turaka. Građevina je doživela dva spaljivanja, prvi put od strane paše Bušatlije krajem 18. veka i kasnije tokom Prvog srpskog ustanka kada je u njemu organiozovana improvizovana bolnica. Manastir je već sledeće godine obnovljen i radovi su tada dodali kube i priprat. Glavna manastirska crkva posvećena je svetim Arhanđelima zbog čega je i kube devetostrano u čast 9 anđelskih činova.

Manastir postaje parohijska crkva 1837. godine i taj status nosi sve do 1928. godine, dok se pretvara u ženski manastir 1946. Ovom odlukom manastir je obogaćen i novim pomoćnim prostorijama. Duhovna biblioteka Otac Justin u Valjevu nastala je pod direktnim uticajem manastira. Ikonostas koji je u 18.veku izradio umetnik Petar Nikolajević Moler je uništen 1810. godine. Deo ikonostasa koji je do danas sačuvan izrađene je 1816. godine od strane Jeremije Mihailovića. U manastiru se gaji tradicija sabornog krštenja, koja predstavlja krštenje stotina ljudi uzrasta od 7 meseci do 77 godina koje se odvija uz prisustvo velikog broja sveštenih lica.

Značaj manastira Ćelije

Manastir Ćelije proglašen je za spomenik kulture od velikog značaja i kao takav je pod zaštitom Zavoda za zaštitu spomenika kulture sa sedištem u Valjevu.
Na incijativu kneza Miloša Obrenovića u okviru manastira je osnovana jedna od prvih Osnovnih škola.
U okviru manastirskog kompleksa nalaze se grobovi Ilije Birčanina i svetog Ave Justina, koji je tokom života boravio u Ćelijama, dok su u crkvi mošti Svetitelja oca Justina Ćelijskog i deo moštiju Svetitelja Nektarija Eginskog iz Grčke.
U manastiru je takođe boravio i vladika Nikolaj Velimirović, za kog se smatra da je upravo ovde pohađao školu.
Ćelije su poznate i po štamparskoj i ikonopisačkoj delatnosti, te čuvaju brojne značajne knjige i spise.

Šta obavezno videti
U okviru manastirske crkve i kompleksa se nalaze:

Ikonostas: najstarija ikona je Sabor Svetih Arhangela još iz 1790. godine, prestone ikone Hrista Spasitelja i Presvete Bogorodice.
Zvonik na severnoj strani crkve; Konak; Kapela posvećena Svetom Jovanu Zlatoustom.
Manastirske knjige: Božanstvenaja skrižalj, koju je vladika Danilo Petrović poklonio manastiru, Sveto pismo Starog zaveta na crkvenoslovenskom jeziku.

Kako doći do manastira Ćelije?
Od centra Valjeva je do manastira Ćelije najlakše doći automobilom, za šta nije potrebno više od 15 minuta vožnje. Od samog centra postoje putokazi ka selu Lelić i samom manastiru koji će vam značajno olakšati put.